Piter Breygel “Ko`rlar” (niderl. De parabel der blinden,1568.Kapodimonte muzeyi, Neapol )Suratda oltovlon ko`r tasvirlangan bo`lib, biri-birini yetaklagan holda oldinga harakatlanmoqda. Ko`zi ojiz yo`lboshlovchi qoqilib, jarlikka qulaydi. Keyingi ko`r esa uning ketidan qulaydi.”Uchinchi”ni ham shu qismat qarshilaydi. Eng qizig`i, “To`rtinchi” va “Beshinchi” nima bo`layotganini anglab ham yetmagan edilar. Rasm sujeti “Bibliya”dagi ko`rlar haqidagi masalga asoslangan: “Agar ko`r ko`rni yetaklasa, ularning har ikkisi jarlikka qulaydi”. Mushohada qilib ko`ringchi, suratdagi birinchi bo`lib jarlikka qulagan “ko`r” nimaning ramzi? Uning ortidan ergashayotganlarchi? Nima bo`layotganini anglab yetmaganlarchi?Qiyoslab ko`rsak,yo`lboshlovchi bo`lib o`zicha haq yo`lni ko`rsatib, ketayotgan ko`r: bu- butun dunyo bo`ylab, o`z jirkanch maqsadlarini “ommaviy madaniyat” niqobi ostida “eksport” qilayotganlarga o`xshab ketadi! Eng achinarlisi, ular ma`naviy tubanlik, jaholat jarligiga allaqachon qulab bo`lganlar va butun olamni ham shu jarlikka boshlamoqchi.“Yaltiroq madaniyat” jilosi ortida qanday maqsadlar turganini anglamay, uning ortidan ergashayotganlar yoshlar orasida borligi va ular safi tobora ortib borayotganligi achinarli hol.Zero, “ommaviy madaniyat” ham ko`r-ko`rona taqlidga asoslanadi va insonlar uning ta`siriga tushib izma-iz ortidan ergashadilar. Bu yo`l so`ngida ular ma`naviy tuban, yengil-yelpi hayotni xush ko`radigan, yengiltabiat kimsalarga aylanib qolganliklarini o`zlari ham sezmay qoladilar.Tasvirlanganidek, yo`l intihosi –inqiroz! Ma`naviy inqirozdir!!! Bugun ochiq - oydin hayosizlik faxshni targ’ib qiluvchi qo’shiqlar , klip-u video roliklar , axloqiy buzuqlik aks etgan kinofilmlarni tomosha qilgan farzandingiz uka yoki singlingiz ertaga butun diqqat e’tiborini ilm olishga, barkamol shaxs sifatida shakllanishga qarata oladi , deb kim kafolat bera oladi.Hech kim!!! Asl jaholat ildizi ham shu yerda emasmi ?! Yoki vaxshiylik aks etgan o’yinlarga mukkasidan ketgan ,virtual dunyoda qon to`kib, ball yig`ishdan zavqlangan bola ulg’ayganda yovuz kimsaga aylanib qolmaydimi ? Jamiyat undan qanday ezgulik kutishi mumkin?! Bugun soatlab vaqtini ijtimoiy tarmoqlarda (facebook , odnoklassniki, twitter) ko’ngilochar saytlarda bekor o’tkazayotgan avlod ulg`ayib, hayot oldidagi mas’uliyatni, Vatan oldidagi burchni his qilib o’z kelajagini o’zi qura oladi deb kim kafolat bera oladi. Ommaviy madaniyatning asl basharasi xususida D. Rabin o`zining “Amalga oshir” (“Делай”) kitobida “Biz yoshlikni, musiqani, axloqiy buzuqlikni, narkotiklarni va yoshlarga xos isyonkor ruhni shunday uyg`unlashtirdikki, endi uni osonlikcha mag`lub etib bo`lmaydi”,-degan edi.Uning fikrlariga qo’shimcha qilib shuni aytish mumkinki hozirda ommaviy madaniyat tarkibiga internet va ijtimoiy tarmoqlar ham qo’shilib uning qudrati ikki baravar oshgan. Uni mag’lub etish haqiqatan oson emas. Misol uchun, 2015-yil iyun oyida AQSh Oliy sudi bir jinsli nikohga kirish huquqi mamlakat konstitutsiyasiga zid emasligi haqida qaror qabul qilib, shu yo‘l bilan bunday nikohlarni istalgan shtatda rasmiylashtirilishiga ruxsat bergandi. Kaliforniya shtatidagi demokratlar guruhi “er” va “xotin” kabi tushunchalardan voz kechishni ilgari surmoqda. AQShning 30 dan ortiq shtatida allaqachon bir jinsli oilalarga qonuniy maqom berilgan. Aqshning 14 shtatida, jumladan Marilendda bu qonun 2013 yanvardan kuchga kirgan bo`lsa, Vashingtonda 2012-yil fevralda bu qonun kuchga kirgan. Dunyodagi 14 davlatda bir jinslar orasidagi nikoh legallashtirilgan. Bu davlatlar orasida Kanada, Argentina, Urugvay, Janubiy Afrika, Fransiya, Ispaniya, Portugaliya, Shvetsiya, Norvegiya kabi mamlakatlar bor. Shu o`rinda Koshifiyning so`zlari yodimizga tushadi: ”Agar oradan sharm-u hayo ko`tarilsa va kishi kishidan uyalmasa, olam nizomiga xalal yetadi”. G`arbning bu qadar tubanlashib ketishiga nima sabab bo`lmoqda? O. Shpengler “Yevropa quyoshining botishi” asarida Yevropa madaniyatining yildan yilga so`nib, halokatga uchrashini aytgan edi. Darhaqiqat, bir paytlar butun jahonga o`rnak bo`ldan Yevropa madaniyati halokatga uchradi. “Ommaviy madaniyat ” asrlar davomida shakllangan madaniyatni ich-ichidan qo`porib tashladi. Agar biz ham “ommaviy madaniyat”jozibasiga shaydo bo`lib, o`z tanlagan yo`limizdan adashsak, bizni ham shu qadar tubanlik va pastkashlik qarshilaydi. Bugun har birimiz O`zbek xalqi oldidagi mas`uliyatni chuqurroq his qilishimiz, asrlar silsilasida yetib kelgan ma`naviy qadriyatlarni kelajak avlodga ham sof holda yetkazishimiz zarur. O`zbek yoshlari! Ogoh bo`ling!!! “Ommaviy madaniyat”ning jozibasiga shaydo bo`lib qolmang. O`z yo`lingizni o`zingiz tanlang!, Siz xalqimiz azaldan orzu qilganidek barkamol shaxs bo`lishingiz, jamiyatda o`z o`rningizni topishingiz lozim. Sizga xalqingiz, Vataningiz ishonch va umid bilan qarab turibdi. Yurt ishonchini oqlash uchun ajdodlarga munosib avlod bo`ling!Махмудова ЗебунисоЎзбек Филологияси таълим йўналиши2-босқич талабаси
