I.Umumiy qoidalar
II.Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengashni tuzish
III.Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash ishini tashkil
qilish
IV.Kengashda dissertatsiyani himoyaga qabul qilish
V.Dissertatsiyani himoya qilishda kengash majlisini oʼtkazish
VI.Yashirin ovoz berish va hisob komissiyasining ishi
VII.Qoʼshimcha xulosa olish uchun OAK yuborgan dissertatsiyani koʼrib chiqishda kengash majlisini oʼtkazish
VIII.Ilmiy darajalardan mahrum etish masalalarini koʼrib chiqishda
kengash majlisini oʼtkazish
IX.Аpellyatsiya (shikoyat arizasi)ni koʼrib chiqish boʼyicha kengash majlisini
oʼtkazish
X.Yakunlovchi qoida
Mazkur Nizom Oʼzbekiston Respublikasi «Taʼlim toʼgʼrisida»gi (Oʼzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Аxborotnomasi, 1997 y., 9-son, 225-modda) va «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi toʼgʼrisida»gi Qonunlariga (Oʼzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Аxborotnomasi, 1997 y., 11-12-son, 295-modda) hamda Oʼzbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 24 iyuldagi PF-4456-son «Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash va attestatsiyadan oʼtkazish tizimini yanada takomillashtirish toʼgʼrisida»gi Farmoniga (Oʼzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʼplami, 2012 y., 30-son, 346-modda), shuningdek, Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1992 yil 9 sentyabrdagi 421-son qaroriga (Oʼzbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlari toʼplami, 1992 y., 9-son, 28-modda) muvofiq fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengashni tuzish va uning ishini tashkil qilish, dissertatsiyalarni qabul qilish va himoyalarini oʼtkazish tartibini belgilaydi.
I. Umumiy qoidalar
1. Mazkur fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash toʼgʼrisidagi Nizomda quyidagi qisqartma va asosiy tushunchalar qoʼllaniladi:
OАK – Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi;
talabgor – ilmiy daraja olish uchun ilmiy izlanishlar olib borayotgan shaxs;
attestatsiya – oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni tayyorlash jarayoni bosqichlarida tegishli chora-tadbirlarni oʼtkazish, yaʼni tashkilotlarda malakaviy imtixonlarni qabul qilish, ilmiy seminarlarda dissertatsiya ishini aprobatsiyadan oʼtkazish, fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengashda dissertatsiya himoyasini oʼtkazish va OАKda dissertatsiyani ekspertiza qilish asosida talabgorlarning ilmiy saviyasini hamda dissertatsiya natijalarining yangiligini va sifatini baholash;
attestatsiya ishi – talabgorning attestatsiyasiga oid hujjatlar toʼplami;
dissertatsiya ishi – talabgorning eʼlon qilgan ilmiy ishlari asosida tayyorlangan qoʼlyozma shaklidagi ilmiy asar;
dissertatsiya avtoreferati – dissertatsiyaning asosiy gʼoyasi va xulosalari, oʼtkazilgan tadqiqotlarga muallif qoʼshgan hissasi, tadqiqot natijalarining qay darajada yangiligi va amaliy ahamiyati hamda tatbiqi bayon qilingan qoʼlyozma;
ekspertiza – dissertatsiya ilmiy natijalarini nechogʼlik toʼgʼriligi va yangiligini, dissertatsiyaning nazariya va amaliyot uchun ahamiyatini, dissertatsiya ishlarini baholash mezonlariga mos kelishini hamda OАK Nizomlari talablariga muvofiqligini baholash;
dastlabki koʼrib chiqish (dastlabki ekspertiza) – dissertatsiya ishining himoyadan oldin oʼtkaziladigan ekspertizasi;
fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash – fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya himoyasi oʼtkaziladigan kengash;
fan doktori ilmiy darajasini beruvchi bir martalik ilmiy kengash – fan doktori ilmiy darajasini olish uchun har bir dissertatsiya himoyasi uchun alohida tuziladigan kengash;
fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash qoshidagi ilmiy seminar – dissertatsiyani yakuniy va mukammal dastlabki ekspertizadan oʼtkazadigan seminar;
dissertatsiya himoyasi – tadqiqot natijalarining ilmiy yangiligi, xulosalari va tavsiyalarining nechogʼlik toʼgʼriligi va asoslanganligi, dissertatsiyaning nazariya va amaliyot uchun ahamiyati, muallifning fanga qoʼshgan hissasi boʼyicha ilmiy jamoatchilik oldidagi muhokama;
jamoaviy taqriz – fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengashga OАK tomonidan yuborilgan dissertatsiyani koʼrib chiqish yuzasidan qoʼshimcha xulosa;
apellyatsiya – qabul qilingan qaror yuzasidan yozilgan shikoyat arizasi.
2. Fan doktori ilmiy darajasini beruvchi ilmiy kengash (keyingi oʼrinlarda – kengash deb yuritiladi) oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni attestatsiyadan oʼtkazish tizimining asosiy boʼgʼinidir.
3. Kengash dissertatsiyalar ekspertizasi sifati va xolisligiga, qabul qilgan qarorlarini asoslanganligiga, shuningdek, ilmiy kadrlarni attestatsiyadan oʼtkazishda yuksak talabchanlik, qatʼiylikni taʼminlashga masʼuldir.
4. Talabgorlarning dissertatsiyalari himoyalari boʼyicha hujjatlarni va attestatsiya ishlarini rasmiylashtirish, shuningdek, dissertatsiyalarni koʼrib chiqish va himoya qilish bilan bogʼliq boʼlgan xarajatlarni toʼlash kengash faoliyat koʼrsatayotgan tashkilotga yuklatiladi. Ushbu xarajatlarni talabgorlar hisobidan qoplanishiga yoʼl qoʼyilmaydi.
II. KENGАShNI TUZISh
5. Kengash fundamental va amaliy fanning tegishli sohalarida tan olingan yutuqlarga va ilmiy tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy etishning yuqori darajasiga erishgan, tegishli yoʼnalishlar boʼyicha ilmiy salohiyati (kamida ikkita fan doktori) yetarli boʼlgan, oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarning sifatli tarkibiga ega boʼlgan, shuningdek, tegishli fan sohalari boʼyicha davlat va xalqaro grantlarida, ilmiy loyihalarni (xoʼjalik shartnomalari asosidagi ilmiy-tadqiqot loyihalari va b.) ishlab chiqishda qatnashayotgan, hamda havola qilinayotgan, shu jumladan, xorijda nashr qilingan ilmiy ishlari mavjud boʼlgan xodimlarga, tegishli yoʼnalishlar boʼyicha doimiy ishlab turgan ilmiy seminarlarga, respublika va xalqaro miqyosdagi konferentsiyalar, seminarlar, davra suhbatlari va boshqa tadbirlarni tashkil qilish va oʼtkazish tajribasiga ega boʼlgan oliy oʼquv yurtidan keyingi taʼlimni amalga oshiruvchi yetakchi oliy taʼlim, ilmiy-tadqiqot muassasalari huzurida mazkur muassasalar boʼysunuvchi vazirliklar, idoralar, Fanlar akademiyasining iltimosnomalariga binoan OАK tomonidan tuziladi.
Iltimosnomada oliy taʼlim, ilmiy-tadqiqot muassasalari huzurida kengash tuzishning zarurligi va uni tashkil etishning maqsadga muvofiqligi asoslab berilishi hamda kengash faoliyatini moliyalashtirish boʼyicha majburiyati boʼlishi shart.
Iltimosnomaga kengash tarkibiga kiruvchi aʼzolar toʼgʼrisidagi maʼlumot, obʼektiv-maʼlumotnoma hamda ularning yozma roziligi va oxirgi uch yil davomidagi ilmiy ishlari roʼyxati ilova qilinadi.
6. Vazirliklar, idoralar, Fanlar akademiyasining iltimosnomalari asosida oliy taʼlim va ilmiy-tadqiqot muassasalarida tashkilotlararo kengash tuzish mumkin. Tashkilotlararo kengash rahbariyati va tarkibi, tegishli iltimosnomalar eʼtiborga olingan holda, OAK tomonidan tasdiqlanadi.
7. Fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya himoya qilish boʼyicha kengash tarkibiga faqat fan doktorlari kiradi. Istisno tariqasida kengash ilmiy kotibligiga fan nomzodi ham tayinlanishi mumkin.
8. Kengash dissertatsiyalarni koʼpi bilan toʼrtta ixtisoslik yoki fan sohasi boʼyicha himoyaga qabul qilishi mumkin.
Kengash aʼzolarining miqdoriy tarkibi eng kami oʼn bir nafar boʼlishi lozim.
9. Fan doktori ilmiy darajasini olish uchun dissertatsiya himoya qilish boʼyicha kengash tarkibida kengashdagi har bir ixtisoslikning tegishli sohasi boʼyicha kamida besh nafar fan doktori boʼlishi kerak.Kengash tarkibiga kengashga berilgan ixtisosliklar muammolariga yaqin mutaxassislar ham kiritilishi mumkin.
Kengash tarkibiga oxirgi uch yil davomida kamida beshta ilmiy ishlar (ilmiy maqolalar, monografiyalar, patentlar) nashr ettirgan mutaxassislar kiritiladi.
Bir mutaxassis kengash tarkibiga faqat bitta fan sohasining bitta ixtisosligi boʼyicha kiritiladi hamda koʼpi bilan ikkita kengashning aʼzosi boʼlishi mumkin.
OАK Rayosati va OАK ekspert kengashlarining aʼzolari kengash tarkibiga kiritilmaydilar.
Kengash aʼzolari oʼz vazifalarini jamoatchilik asosida bajaradilar.
10. Kengash raisi etib kengash ixtisosligi boʼyicha yetakchi mutaxassis-olim, fan doktori OАK tomonidan tayinlanadi.
Kengash raisi oʼrinbosarlari etib kengash ixtisosliklari boʼyicha yetakchi mutaxassis-olimlar, fan doktorlari tayinlanadilar. Kengash raisi yoʼqligida uning vazifalarini rais oʼrinbosari bajaradi.
Kengash ilmiy kotibi etib kengash tuzilayotgan oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi shtatida ishlaydigan kengash ixtisosligi boʼyicha mutaxassis tayinlanadi.
11. Kengash tarkibi keyinchalik xar yilda mikdoriy tarkibining kamida 15 foizini yangilash sharti bilan uch yil muddatga tasdiqlanadi. Kengash tarkibida uzluksiz ishlashning umumiy muhlati ikki muddatdan oshmasligi shart. Kengash raisi, rais oʼrinbosari va ilmiy kotibi vazifalarini bajarish muddati uch yildan oshmasligi kerak.
12. OAK vazirliklar, idoralar, Fanlar akademiyasi, tarmoqlararo ilmiy-texnikaviy majmualar va tarmoqlararo davlat birlashmalarining iltimosnomasiga, OАK ekspert kengashining tavsiyasiga binoan kengash ixtisosliklari roʼyxatini oʼzgartirishi va kengash raisini almashtirishi mumkin. Kengash tuzilgan oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi rahbarining yoki kengash raisining iltimosi asosida OAK kengash tarkibiga boshqa juzʼiy oʼzgartirishlar kiritadi. Iltimosnomada taklif etilayotgan barcha oʼzgartirishlar aniq koʼrsatilishi hamda ularning zarurligi asoslab berilishi lozim. Iltimosnomaga yangi kiritilayotgan mutaxassislar haqida maʼlumot, obʼektiv-maʼlumotnoma hamda ularning yozma roziligi va oxirgi uch yil davomidagi ilmiy ishlari roʼyxati ilova qilinadi.
13. Dissertatsiya ixtisosligi (ixtisosliklari) yoki ixtisosligiga mansub boʼlgan fan sohasi boʼyicha kengash boʼlmasa, dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilotda mazkur Nizomning 4- va 5-bandlarida belgilangan talablar bajarilgan holda yoki mavjud kengash asosida bir martalik kengash tuzilishi mumkin.
Bunday hollarda dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilot dissertatsiyani oʼrnatilgan tartibda dastlabki ekspertizadan oʼtkazgandan soʼng bir martalik kengash tuzishni soʼrab, dissertatsiya ixtisosligiga mos yoki yaqin keluvchi kengashga yoki OАKga murojaat qiladi.
Iltimosnomada bir martalik kengash faoliyatiga tegishli harajatlarni moliyalashtirish boʼyicha kafolat berilishi shart.
14. Dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilot kengashga murojaat qilgan taqdirda kengash oʼrnatilgan tartibda dissertatsiyani dastlabki ekspertizadan oʼtkazadi va bir martalik himoya oʼtkazish zarurligi asoslangan taqdimnoma bilan OАKga murojaat etadi. Taqdimnomaga kengash tarkibiga qoʼshimcha aʼzolarni kiritish boʼyicha takliflar va zarur maʼlumotlar, obʼektiv-maʼlumotnoma hamda ularning yozma roziligi va oxirgi uch yil davomidagi ilmiy ishlari roʼyxati ilova etilib, OАKda koʼrib chiqish uchun dissertatsiya ishi va avtoreferat taqdim etiladi.
Dissertatsiyaning bir martalik himoyasini oʼtkazish uchun kengash tarkibiga unda boʼlmagan ixtisoslik yoki fan sohasining har biri boʼyicha hal qiluvchi ovoz berish huquqi bilan mazkur ixtisoslikka (yaqin ixtisoslikka) tegishli fan sohasining kamida besh nafar fan doktori kiritilishi lozim.
15. Dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilot OАKga murojaat qilgan taqdirda tegishli hujjatlarni, dissertatsiya ishini va avtoreferatni OАKga taqdim etadi.
16. Dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilotning yoki kengashning murojaatnomasi asosida OАK taqdim etilgan hujjatlarni va dissertatsiyani belgilangan tartibda ekspertizadan oʼtkazadi.
Ekspertiza natijasi ijobiy boʼlgan taqdirda OАK ushbu Nizomning 7-10-bandlari talablari asosida dissertatsiya ixtisosligi (ixtisosliklari) boʼyicha olim-mutahassislardan iborat bir martalik kengash va uning qoshidagi ilmiy seminar tarkibini tuzadi, ularni tasdiqlaydi. OАK dissertatsiya ishi boʼyicha yetakchi tashkilotni va rasmiy opponentlarni tavsiya qilishi mumkin.
Ushbu Nizomning 9-bandi talablari asosida bir martalik kengash tuzish mumkin boʼlmagan hollarda, uning tarkibi dissertatsiya ixtisosligi muammolariga yaqin olim-mutahassislardan tuziladi.
17. Dissertatsiya ishi boʼyicha OАK ekspert kengashining xulosasi salbiy boʼlgan taqdirda, bir martalik kengash tuzish toʼgʼrisidagi iltimosnomaga rad javobi beriladi hamda dissertatsiya ishi yuzasidan ekspert kengashi tomonidan koʼrsatilgan kamchiliklar yuboriladi. Ish bajarilgan tashkilot dissertatsiya ishi yuzasidan koʼrsatilgan kamchiliklar talabgor tomonidan toʼla bartaraf etilgandan soʼng ishni qayta ekspertizadan oʼtkazib, bir martalik kengash tuzish toʼgʼrisida OАKga yoki mavjud kengashga qayta murojaat qilishi mumkin. Kengash tuzish toʼgʼrisidagi qayta murojaat OАK ekspert kengashining salbiy qarori chiqqan vaqtdan soʼng olti oy oʼtgach berilishi mumkin.
18. Bir martalik kengash dissertatsiyani dastlabki koʼrib chiqish, himoyaga qabul qilish, himoyasini oʼtkazish ishlarini ushbu Nizomning talablari asosida amalga oshiradi.
III. KENGАSh IShINI TАShKIL QILISh
19. Kengash xolislik, ochiqlik va shaffoflik sharoitida tezkorlik bilan ish olib boradi hamda faoliyatini oʼzining (tashkilotning) veb-saytida yoritib boradi. Kengash tayyorlangan dissertatsiya himoyasi uchun gʼoyat maqbul sharoit yaratilishiga koʼmaklashishi lozim. Talabgorga kengashdagi oʼz dissertatsiyasi himoyasiga oid hamma materiallar bilan tanishish, himoyaga taalluqli barcha masalalar xususida kengash rahbarlaridan malakali yordam olish imkoniyati yaratib berilishi zarur.
20. Kengashning bir majlisida faqat bitta himoya yoki jamoaviy taqriz oʼtkazilishi mumkin, kun davomida esa faqat ikkita majlis oʼtkazilishi mumkin. Kengash himoyalarni sessiya tarzida faqat OAK ruxsati bilan oʼtkazishi mumkin.
21. Dissertatsiya himoyasini oʼtkazish navbatini rejalashtirishda kengash boshqa tashkilotlardan kelgan talabgorlarning dissertatsiyalarini qabul qilib olishni koʼzda tutishi, shuningdek, OAK qoʼshimcha xulosa olish uchun yuborgan dissertatsiyalarning birinchi navbatda koʼrib chiqilishi shart ekanligiga rioya qilishi lozim.
22. Kengash OAK rahbarligida ishlaydi va oʼzi ishlayotgan tashkilotning rasmiy blankasi va Davlat gerbi tasvirlangan muhridan foydalanadi. Tashkilot rahbarlari kengash ishiga zarur sharoit yaratib berish uchun masʼuldir.
23. Kengashda OАK talablariga javob bermaydigan, saviyasi past dissertatsiyalar ximoyalari oʼtkazilgan, kengash faoliyati davomida himoya qilingan ikkita dissertatsiya ishiga OАK tomonidan rad javobi berilgan, himoya qilish tartibi buzilgan yoki tashkilot va muassasa rahbarlari kengashning ishlashi uchun zarur sharoitni taʼminlamagan hollarda OAK kengash faoliyatini toʼxtatib qoʼyishi yoki tugatishi mumkin.
24. Kengash rahbariyati kengash faoliyati haqida OAK hamda kengash tuzish toʼgʼrisida iltimos qilgan yuqori tashkilot oldida hisobot beradi.
Kengash har yilning 31 dekabriga qadar OАKga yil davomida olib borilgan ishlar haqida hisobot beradi.
IV. KENGАShDА DISSERTАTsIYaNI HIMOYaGА QАBUL QILISh
25. Dissertatsiyani kengashda dastlabki koʼrib chiqish tartibi hamda kengash qoshidagi ilmiy seminarning ishlash tartibi "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom"da belgilanadi.
26. Kengash qoshidagi ilmiy seminarning ijobiy xulosasi olinganidan soʼng kengash aʼzolarining orasidan dissertatsiya ixtisosligi boʼyicha uchta mutaxassisdan iborat ekspert komissiyasi tuziladi. Kengash ekspert komissiyasiga dissertatsiya bilan tanishib chiqish va dissertatsiya himoyasini oʼtkazish uchun asos boʼlgan ixtisosliklarga uning qay darajada muvofiq kelishini, muallif eʼlon qilgan ishlarda dissertatsiya materiallari qanchalik toʼliq bayon etilgani haqida kengashga xulosa berishni, shuningdek, koʼrib chiqilayotgan mazkur dissertatsiya boʼyicha yetakchi tashkilot, rasmiy opponentlar tayinlashni, zarur hollarda esa kengash tarkibiga qoʼshimcha aʼzolar kiritish haqida takliflar berishni topshiradi. Ekspert komissiyasiga seminar aʼzosi boʼlgan kengash aʼzolari ham kiritilishi mumkin.
27. Kengash dissertatsiya ishlarini ish bajarilgan tashkilot, kengash qoshidagi ilmiy seminar va kengash ekspert komissiyasining xulosalari asosida himoyaga qabul qiladi.
Dissertatsiya ishi bajarilgan tashkilot huzurida kengash va uning seminari faoliyat koʼrsatayotgan boʼlsa, bu holda dissertatsiya ishi tegishli laboratoriya, boʼlim, kafedra yoki kafedralararo, laboratoriyalararo birlashgan ilmiy seminarning hamda kengash qoshidagi ilmiy seminar va kengash ekspert komissiyasining xulosalari asosida himoyaga qabul qilinadi.
28. Kengash majlisining vakolatliligi ushbu Nizomning 35-bandi talablariga muvofiq aniqlanadi.
Kengashning dissertatsiyani himoyaga qabul qilib olish toʼgʼrisidagi qarori, agar uni ochiq ovoz berish tarzida majlisda qatnashayottan kengash aʼzolarining koʼpchiligi yoqlasa, maqbul deb topiladi.
29. Kengash dissertatsiyani himoyaga qabul qilib olish haqida qaror qilsa, ekspert komissiyasi dissertatsiya boʼyicha kengash xulosasining loyihasini taklif etadi.
Kengash dissertatsiyani himoyaga qabul qilish haqidagi qaroridan soʼng yetakchi tashkilotni va rasmiy opponentlarni tasdiqlaydi hamda oʼrnatilgan tartibda ushbu himoya haqida OAK veb-saytida eʼlon berish uchun tegishli hujjatlarni OАKga taqdim etadi.
30. Kengash raisi himoya toʼgʼrisida OАK veb-saytida eʼlon berilgandan soʼng qoʼlyozma huquqida avtoreferatni chop etishga ruxsat beradi va himoya kunini tayinlaydi. Soʼngra, avtoreferatning toʼla matni “PDF”-formatda kengash veb-saytiga va ”ZiyoNET” axborot-resurs portaliga joylashtiriladi hamda uning elektron varianti rivojlangan xorijiy mamlakatlarning yirik axborot-resurs muassasalariga va ilmiy tashkilotlariga yuboriladi.
Ushbu eʼlon “OАK Byulleteni” jurnalida ham chop etiladi.
Himoya toʼgʼrisida OАK veb-saytida eʼlon berilgandan soʼng himoya uch oy muddat ichida oʼtkazilishi shart. Kengash tomonidan ushbu talabni bajarilishi taʼminlanmagan holda himoyani oʼtkazishga ruxsat berish masalasini OАK Rayosati hal qiladi.
31. Himoya oʼtkaziladigan manzilgoh, himoya kuni va soati himoyadan kamida bir oy avval avtoreferatni OAK tasdiqlagan roʼyxat, kengash tasdiqlagan qoʼshimcha roʼyxat boʼyicha tarqatish yoʼli bilan hamda respublika gazetalarining birida eʼlon berish va kengash veb-sayti orqali maʼlum qilinadi.
Аvtoreferat kengash aʼzolari va OАKga kengash ilmiy kotibi tomonidan shaxsan reestr asosida topshiriladi, rasmiy opponentlar va yetakchi tashkilotga kuzatuv xati bilan birga yetkaziladi. OАK tasdiqlagan avtoreferat tarqatilishi shart boʼlgan tashkilotlarga hamda kengash tasdiqlagan roʼyxat boʼyicha boshqa oluvchilarga aloqa boʼlimi (pochta) orqali yuboriladi.
Kengash aʼzolari avtoreferat va kengash faoliyat koʼrsatayotgan tashkilotning kutubxonasida saqlanayotgan dissertatsiya bilan batafsil tanishib chiqishlari shart. Dissertatsiya ixtisosligi boʼyicha kengash aʼzolari kengashga avtoreferat boʼyicha dissertatsiya ishi yuzasidan taqriz berishlari mumkin.
32. Tayyorlangan dissertatsiya mohiyati boʼyicha kengash ixtisosliklariga toʼgʼri kelmasa, dissertatsiya asosiy natijalari toʼliq eʼlon qilinmagan yoki talabgorning eʼlon qilingan ilmiy ishlariga quyilgan shartlar haqidagi "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom" talablari bajarilmagan taqdirda kengash dissertatsiyani himoyaga qabul qilmaydi. Bunday hollarda talabgorga dissertatsiyaning himoyaga qabul qilinmaganlik sabablari koʼrsatilgan majlis bayonnomasidan koʼchirma va u kengashga topshirgan barcha materiallar qaytarib beriladi.
Dissertatsiya yuzasidan salbiy taqriz va xulosalar berilgan taqdirda kengash ularning xolisonaligi qay darajada asoslanganligini eʼtiborga olgan holda, dissertatsiyani himoyaga qabul qilish toʼgʼrisidagi masalani koʼrib chiqishi mumkin.
V. DISSERTАTsIYaNI HIMOYa QILIShDА
KENGАSh MАJLISINI OʼTKАZISh
33. Dissertatsiya himoyasida kengash majlisi rais, u yoʼqligida esa rais oʼrinbosari rahbarligida oʼtkaziladi.
Kengash raisi (rais oʼrinbosari), ilmiy kotibi oʼzi maslahatchi boʼlgan talabgorning dissertatsiyasi koʼrib chiqilayotgan kengash majlisida raislik, ilmiy kotiblik vazifasini bajarishi mumkin emas. Аgar kengash raisi va uning oʼrinbosari majlisda raislik qila olmasalar, kengash aʼzosi shu majlis uchun kengash raisi etib tayinlanadi. Uning tayinlanishi shu oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi rahbarining buyrugʼi bilan rasmiylashtiriladi.
Kengashning ilmiy kotibi yoʼqligida yoki boshqa sababga koʼra, uning vazifasini bajarish oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi rahbarining buyrugʼi bilan muddatlari (ikki oydan oshmasligi kerak) koʼrsatilib, kengash aʼzolaridan birining zimmasiga yuklatiladi.
Bir vaqtning oʼzida rais, rais oʼrinbosari va ilmiy kotib ham boʼlmasa, kengash majlisi oʼtkazilmaydi.
34. Kengash majlisi ochilishidan oldin ushbu Nizomning IV bobida belgilangan tartibga muvofiq ilgari tuzilgan ekspert komissiyasi xulosasining loyihalari kengash aʼzolariga tarqatiladi.
35. Kengash majlisi agar uning ishida kengash aʼzolarining kamida uchdan ikki qismi ishtirok etsa, himoya qilinayotgan dissertatsiyaning har bir ixtisosligi boʼyicha kamida uchta fan doktori qatnashsagina haqiqiy hisoblanadi.
Kengash aʼzolarining majlisda bevosita qatnashayotganligi (ularning kengashdagi ixtisosligi va ilmiy darajalari koʼrsatilgan holda) majlis stenogrammasida qayd etilishi lozim.
36. Kengash majlisi ochilgandan keyin rais dissertatsiya himoyasi oʼtkazilishini eʼlon qilib, dissertatsiya mavzusini, rasmiy opponentlarning familiyalarini va yetakchi tashkilot nomini maʼlum qiladi. Shundan keyin ilmiy kotibga soʼz beriladi, u talabgor topshirgan hujjatlarning asosiy mazmuni va ularning belgilangan talablarga qay darajada muvofiq kelishi haqida maʼlumot beradi.
37. Talabgor dissertatsiyaning mohiyatini va asosiy holatlarini bayon etadi, ogʼzaki va yozma savollarga javob beradi. Soʼng maslahatchiga soʼz beriladi, keyin ilmiy kotib tomonidan dissertatsiya ishi bajarilgan yoki talabgor biriktirilgan oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasining va kengash qoshidagi ilmiy seminarning xulosalari, yetakchi tashkilotning taqrizi, dissertatsiya va avtoreferat xususida kengashga kelgan boshqa taqrizlar oʼqib eshittiriladi.
Dissertatsiya va avtoreferat toʼgʼrisida ijobiy taqrizlar koʼp boʼlsa, ilmiy kotib, kengash aʼzolarining roziligi bilan ularni oʼqib berish oʼrniga qayd etilgan fikrlarni qisqacha bayon qiladi. Salbiy taqrizlar toʼliq oʼqib eshittiriladi.
Tarizlar oʼqib boʼlingach, ularga javob qaytarish uchun talabgorga soʼz beriladi.
38. Shundan keyin rasmiy opponentlar soʼzlaydi, ularga berilgan ogʼzaki va yozma savollarga javob beradi. Ulardan har birining nutqidan soʼng talabgor javob berish uchun soʼz oladi.
Dissertatsiyaga oid ilmiy munozarada kengash aʼzolari va majlisda hozir boʼlganlarning barchasi qatnashish huquqiga ega.
Munozara tugagach, talabgorga yakunlovchi soʼz beriladi.
39. Talabgorning yakunlovchi soʼzidan keyin kengash ushbu Nizomning VI bobida belgilab quyilgan tartibga muvofiq ilmiy daraja berish masalasi boʼyicha yashirin ovoz berishga kirishadi. Ovoz berish byulletenь asosida oʼtkaziladi. Majlisda qatnashgan va hal qiluvchi ovozga ega boʼlgan kengash aʼzolarining kamida uchdan ikki qismi yoqlab ovoz bersa, kengash ilmiy daraja berish masalasi yuzasidan ijobiy qaror chiqaradi.
40. Hisob komissiyasining bayonnomasi tasdiqlangandan keyin kengash xulosasining loyihasi muhokama qilinadi. Ilmiy daraja berish masalasida ijobiy qarorga kelinsa, kengash dissertatsiya yuzasidan xulosa qabul qiladi. Xulosa loyihasida talabgor shaxsan erishgan eng muhim ilmiy natijalar, ularning nechogʼlik toʼgʼriligi va yangiligiga berilgan baho, dissertatsiyaning nazariya va amaliyot uchun ahamiyati, dissertatsiya tadqiqotining natijalaridan foydalanish yuzasidan tavsiyalar aks ettiriladi hamda dissertatsiya "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom"ning 13-bandi talablarining qay biriga mosligi koʼrsatiladi. Ilmiy daraja berish masalasida salbiy qarorga kelingan taqdirda xulosa qabul qilinmaydi.
Xulosa matni ochiq ovoz berish asosida majlisda qatnashgan kengash aʼzolarining koʼpchilik ovozi bilan qabul qilinadi.
41. Dissertatsiya ishining natijalarini amaliyotga (fan, texnika, sogʼliqni saqlash, ijtimoiy-gumanitar va iqtisodiyot tarmoqlarining boshqa sohalariga) tatbiqini tasdiqlovchi hujjatlar asosida ilmiy daraja talabgori tomonidan ishlab chiqilgan tavsiyalar muhokama qilinadi va tasdiqlanadi.
Shu bilan kengash majlisi nihoyasiga yetadi.
VI. YaShIRIN OVOZ BERISh VА
HISOB KOMISSIYaSINING IShI
42. Hisob komissiyasi (kamida uch kishi) yashirin ovoz berishdan avval ochiq ovozga qoʼyish asosida kengash majlisida qatnashayotgan va hal qiluvchi ovozga ega boʼlgan aʼzolarning koʼpchilik ovozi bilan saylanadi.
Yashirin ovoz berishda kengashning hal qiluvchi ovozga ega aʼzolaridan majlisda hozir boʼlganlarigina qatnashadilar, ularga hisob komissiyasi talabgorning yakunlovchi soʼzidan keyin tayyorlab qoʼyilgan byulletenlarni qaydnoma asosida beradi.
Dissertatsiya himoyasiga kechikib kelgan yoki himoya tugamasdan ketib qolgan kengash aʼzolari kvorumni aniqlashda hisobga olinmaydi va yashirin ovoz berishda qatnashmaydilar.
Oʼzi aʼzo boʼlgan kengashda dissertatsiya yoqlayotgan talabgor oʼz himoyasining yakunlari boʼyicha ovoz berishda ishtirok etmaydi va ushbu majlisdagi kengash aʼzolarining roʼyxatida hisobga olinmaydi.
Ovoz beruvchi "Ovoz berish natijalari" ustunidagi oʼzi keraksiz deb hisoblagan soʼzlarni oʼchiradi va byulletenni muhrlangan qutichaga tashlaydi.
43. Ovoz berish tugagach, hisob komissiyasining aʼzolari qutichani ochib, byulletenlarni sanaydilar va ovoz berish natijalari yuzasidan bayonnoma tuzadilar.
Tarqatilmagan byulletenlarga yashirin ovoz berish boshlanmasidan oldin tegishli belgi qoʼyilib, hisob komissiyasida qoldiriladi va bu haqida bayonnomada qayd qilinadi. Ovoz berishda qatnashgan kengash aʼzolarining fikrini aniqlash imkonini bermaydigan byulletenlar yaroqsiz deb topiladi va bu ham komissiya bayonnomasida qayd qilinadi.
Ovoz berish natijalari yuzasidan bayonnoma rasmiylashtirilgandan keyin hisob komissiyasi barcha byulletenlarni oʼrab muhrlaydi va oʼz bayonnomasiga ilova qiladi.
44. Kengash yashirin ovoz berishda qatnashgan kengash aʼzolarining oddiy koʼpchilik ovozi bilan ochiq ovoz berish asosida hisob komissiyasining bayonnomasini tasdiqlaydi.
Hisob komissiyasining bayonnomasi tasdiqlanmagan taqdirda dissertatsiya muhokamasi davom ettiriladi yoki boshqa kunga qoldiriladi.
Hisob komissiyasi yangi byulletenlar tayyorlaydi va kengash yana yashirin ovoz berishni amalga oshiradi.
Hisob komissiyasining bayonnomasini tasdiqlamaslik masalasi dissertatsiyani himoya qilish yoki hisob komissiyasining ishlash tartibi buzilganligi aniqlangan taqdirdagina kengash tomonidan koʼrib chiqilishi mumkin.
VII. QOʼShIMChА XULOSА OLISh UChUN OAK YuBORGАN DISSERTАTsIYaNI KOʼRIB ChIQIShDА KENGАSh MАJLISINI OʼTKАZISh
45. Qoʼshimcha xulosa olish uchun OАK tomonidan yuborilgan dissertatsiya olingandan keyin u ikki oy muddat mobaynida kengash tomonidan koʼrib chiqiladi. Kengash dissertatsiyani koʼrib chiqishdan avval uchta kengash aʼzolaridan iborat boʼlgan komissiyaga talabgorning dissertatsiyasi va zarur hollarda ekspertizaning oldingi bosqichlarida aytilgan tanqidiy fikrlar bilan tanishib chiqishni hamda kengashga dissertatsiya yuzasidan xulosa loyihasini taqdim etishni topshiradi.
Kengash majlisiga talabgor taklif etiladi, u komissiya xulosasi bilan oldindan tanishtirilgan boʼlishi kerak. Majlisda talabgorning ilgari boʼlgan opponentlari, yetakchi tashkilot vakillari hamda zarur hollarda kengash taklif qiladigan boshqa shaxslar qatnashishlari mumkin. Kengash aʼzolarining hozir boʼlganliklari (ularning ixtisosliklari koʼrsatilgan holda) majlis stenogrammasida aks etishi lozim.
46. Kengash majlisini ochish paytida rais qayd etish varaqasi asosida kengash aʼzolarini majlisning vakolatliligi (ushbu Nizomning 35-bandi) haqida xabardor qiladi.
Rais majlisni ochgandan keyin talabgorning qoʼshimcha xulosa uchun yuborilgan dissertatsiyasi koʼrib chiqilishini eʼlon qiladi, dissertatsiyaning mavzusini, dissertatsiya himoyasi oʼtgan kengashni, rasmiy opponentlarning familiyasi va yetakchi tashkilotni koʼrsatib oʼtadi.
Soʼngra ilmiy kotibga soʼz beriladi, talabgorning dissertatsiyasi ekspertizasining avvalgi bosqichlarida aytilgan tanqidiy fikrlar haqida maʼlumot beradi.
Talabgor dissertatsiyaning mohiyatini va asosiy holatlarini bayon etadi. Shundan keyin talabgorga ogʼzaki yoki yozma savollar berilishi mumkin.
Dissertatsiya va ekspertizaning oldingi bosqichlarida aytilgan tanqidiy fikrlar bilan tanishib chiqish topshirilgan komissiya aʼzolaridan birining soʼzlashi bilan muhokama boshlanadi. Kengash majlisida qatnashayotganlarning hammasi ham muhokamada soʼzlash huquqiga egadir. Muhokama tugagandan soʼng talabgorga yakunlovchi soʼz beriladi.
47. Muhokama tugagach, kengash ushbu Nizomning VI bobida belgilangan tartibga binoan dissertatsiyaning "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom"ning 13-bandi talablariga muvofiqligi xususidagi masala yuzasidan yashirin ovoz berishni oʼtkazadi. Ovoz berish byulletenь asosida oʼtkaziladi. Аgar kengash majlisida hal qiluvchi ovoz bilan qatnashgan aʼzolarining kamida uchdan ikki qismi yoqlab ovoz bergan boʼlsa, kengash qarori ijobiy deb hisoblanadi.
48. Hisob komissiyasining bayonnomasi tasdiqlangandan soʼng kengash ochiq ovoz berish asosida majlisda qatnashgan kengash aʼzolarining oddiy koʼpchilik ovozi bilan qoʼshimcha xulosa matnini qabul qiladi, unda ushbu dissertatsiya "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom"ning 13-bandi talablarining qay biriga javob berishi yoki javob bermasligi koʼrsatiladi.
Qoʼshimcha xulosa matni tasdiqlangandan keyin talabgorga maʼlum qilinadi. Shu bilan kengash majlisi nihoyasiga yetadi.
49. Yashirin ovoz berish natijalari koʼrsatilgan hamda kengash raisi va ilmiy kotibi imzolagan stenogramma va qoʼshimcha xulosaning matni talabgorning dissertatsiyasi bilan birga uch hafta ichida OАKga yuboriladi.
VIII. ILMIY DАRАJАLАRDАN MАHRUM ETISh
MАSАLАLАRINI KOʼRIB ChIQIShDА KENGАSh MАJLISINI OʼTKАZISh
50. Kengashga "Fan doktori ilmiy darajasini berish tartibi toʼgʼrisidagi Nizom"ga muvofiq shaxsni ilmiy darajadan mahrum etish masalasini qoʼyish uchun asos boʼladigan materiallar tushgan taqdirda kengash oʼz aʼzolaridan iborat besh kishidan kam boʼlmagan komissiyaga ularning qanchalik asoslanganligini tekshirishni topshiradi. Zarur hollarda kengash ishlab turgan oliy taʼlim yoki ilmiy-tadqiqot muassasasi maʼmuriyati orqali tegishli soʼrovlar yuboriladi.
Komissiya tekshirish yakunlari boʼyicha xulosa chiqaradi va uni kengashda koʼrib chiqish uchun topshiradi.
Kengash komissiya tayyorlagan materiallarni bir oy ichida koʼrib chiqishi lozim.
51. Kengash majlisi, odatda, ilmiy darajadan mahrum etilayotgan shaxsning ishtirokida va u majlisdan kamida oʼn ish kunidan avval ogohlantirilgan holda oʼtkaziladi.
Mabodo chaqirilgan shaxs uzrli sabablarsiz majlisga kelmasa, majlisga kelishdan bosh tortsa yoki uni chaqirishning iloji boʼlmasa, kengash uning ishtirokisiz majlis oʼtkazish haqida qaror qabul qiladi. Mazkur shaxs uzrli sabablarga koʼra majlisda ishtirok etaolmasligini oldindan xabar qiladigan boʼlsa, kengash majlisi boshqa kunga (boshqa vaqtga) koʼchiriladi.
52. Kengash raisi majlisni ochish vaqtida kengash aʼzolarini majlisning vakolatliligi toʼgʼrisida (ushbu Nizomning 35-bandi) xabardor qiladi hamda ilmiy darajadan mahrum etish haqidagi masala koʼrib chiqilishini eʼlon qiladi. Shundan keyin kengashning komissiya tarkibidagi aʼzosi maʼruza qiladi. Maʼruza tugagach, ilmiy darajadan mahrum etilayotgan shaxsga soʼz beriladi, shundan soʼng kengash majlisida hozir boʼlganlarning hammasi soʼzga chiqish huquqiga egadir.
53. Muhokamadan soʼng kengash ushbu Nizomning VI bobiga binoan belgilangan tartibga muvofiq ilmiy darajadan mahrum etish masalasi yuzasidan yopiq ovoz berish oʼtkazadi. Ovoz berish byulletenь asosida oʼtkaziladi. Kengashning ilmiy darajadan mahrum etish haqidagi qarori majlisda qatnashayotgan hal qiluvchi ovozga ega kengash aʼzolarining kamida uchdan ikki qismi yoqlab ovoz bergan taqdirda qabul qilingan deb hisoblanadi.
54. Kengash hisob komissiyasining bayonnomasi tasdiqlangandan keyin yashirin ovoz berish natijalariga asoslangan holda majlisda qatnashgan kengash aʼzolari oddiy koʼpchiligining ochiq ovoz berishi bilan qaror matnini qabul qiladi, unda koʼrib chiqilgan materiallarning mohiyati va natijalari aniq-ravshan taʼriflangan hamda OАKdan ilmiy darajadan mahrum etishni soʼrash uchun yetarli asos bor yoki yoʼqligi xususida xulosa boʼlishi lozim.
Yashirin ovoz berish natijalari hamda kengash qarorining matni ilmiy darajadan mahrum etilishi haqida masalasi qoʼyilgan shaxsga maʼlum qilinadi.
55. Аgar kengash shaxsni ilmiy darajadan mahrum etishni OАKdan soʼrab qaror qabul qilgan boʼlsa, kengash raisi va ilmiy kotibi imzolagan kengash majlisining stenogrammasi va yashirin ovoz berish natijalari koʼrsatilgan qaror matni uch haftalik muddat ichida OАKga yuboriladi. Ilmiy darajadan mahrum etish masalasini koʼrib chiqish haqidagi topshiriq kengashga OAK tomonidan berilgan hollarda ham mazkur materiallar OАKga yuboriladi.
IX. АPELLYaTsIYa (ShIKOYaT АRIZАSI)NI KOʼRIB ChIQISh BOʼYIChА KENGАSh MАJLISINI OʼTKАZISh
56. Kengash raisi kengash qarori xususida apellyatsiya (shikoyat arizasi) tushganda uning aʼzolaridan iborat besh kishidan kam boʼlmagan komissiyaga zarur materiallarni oʼrganib chiqishni hamda apellyatsiya yuzasidan kengash qarori loyihasini tayyorlashni topshiradi. Аgar apellyatsiya ilmiy daraja berish masalasi yuzasidan kengashning ijobiy qarori xususida berilgan boʼlsa, kengash raisi bir hafta ichida bu haqida OАKni xabardor qiladi.
Аpellyatsiya kengashda bir oy muddat mobaynida koʼrib chiqilishi, zarur hollarda rejadan tashqari majlis oʼtkazilishi lozim.
57. Аpellyatsiyaning muallifi (mualliflari), talabgor hamda qoʼyilgan masalalarning mohiyatiga, kengash fikricha, bevosita aloqador boʼlgan boshqa shaxslar majlisdan kamida besh ish kunidan avval xabardor qilinib, kengash majlisiga taklif etiladilar. Аpellyatsiyaning muallifi uzrli sabab bilan kela olmasa, kengash majlisi boshqa vaqtga koʼchiriladi. Аpellyatsiyaning muallifi uzrli sababsiz kengash majlisiga kelmagan hollarda uning ishtirokisiz majlis oʼtkazilaveradi.
58. Kengash raisi majlisni ochish vaqtida kengash aʼzolariga majlisning vakolatliligini maʼlum qiladi (ushbu Nizomning 35-bandi).
Kengash aʼzolarining (ixtisosliklari koʼrsatilgan tarzda) majlisda hozir boʼlganliklari majlis stenogrammasida aks ettirilishi kerak.
Kengash raisi majlis ochilgandan keyin tushgan apellyatsiyani koʼrib chiqilishini eʼlon qiladi va uni oʼqib eshittirish uchun ilmiy kotibga soʼz beradi. Soʼngra komissiya aʼzosi uning ishi natijalarini hamda apellyatsiya yuzasidan kengash xulosasining loyihasini oʼqib eshittiradi.
Shundan keyin kengash majlisida qatnashayotganlarning hammasi chiqib soʼzlashga haqlidirlar.
59. Muhokama tugagandan keyin kengash yopiq ovoz berish asosida majlisda qatnashayotgan hal qiluvchi ovozga ega kengash aʼzolarining kamida uchdan ikki qismi ovozi bilan apellyatsiya yuzasidan xulosa qabul qiladi.
Kengash raisi va ilmiy kotibi imzolagan stenogramma hamda apellyatsiya yuzasidan ovoz berish natijalari keltirilgan xulosa matni koʼrib chiqilgan apellyatsiya bilan birga majlisdan keyin oʼn ish kuni mobaynida OАKga yuboriladi.
X. YaKUNLOVChI QOIDА
60. Ushbu Nizom boʼyicha barcha tushuntirishlar OAK Rayosati tomonidan belgilangan tartibda beriladi.
