Xalqaro hamkorlik departamenti

Buxoro davlat universiteti Xalqaro aloqalar bo’limi 1992 yilda tashkil qilingan. Mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan so’ng, oliy ta’lim sohasida xorijning etakchi ilm maskanlari bilan hamkorlikni rivojlantirish, talaba, professor-o’qituvchilar hamda ilmiy tadqiqotchilar almashinuvini yo’lga qo’yish, ilm-fan sohasidagi zamonaviy tadqiqotlar bilan tanishishni kengaytirish alohida ustivor yo’nalish sifatida shakllandi.

BuxDUda Xalqaro aloqalar bo’limini tashkil qilish hamda samarali faoliyatini yo’lga qo’yish universitetning o’sha paytdagi rektori, akademik K.M.Muqimov hamda dosent Z.B.Toshovlar nomi bilan chambarchas bog’liq. Aynan ularning sa’y-harakatlari bilan universitetning xalqaro hamkorligini rivojlantirishning ilk qadamlari qo’yildi.

Bo’limning asosiy vazifalari qilib, quyidagilar belgilangan:

• Chet el ta’lim muassasalari va ilmiy markazlari bilan hamkorlikni rivojlantirish va mustahkamlash;
• Xorijiy ta’lim muassasalaridagi fan va texnika sohasidagi ijobiy yutuqlarni o’rganishda ko’maklashish;
• BuxDU talabalari, tadqiqotchilar va professor-o’qituvchilarining xalqaro ilmiy faoliyatda qatnashishlarini qo’llab-quvvatlash;
• Xalqaro loyihalarda universitet vakillarining ishtirokini ta’minlash;
• O’quv jarayoniga xorijlik etakchi mutaxassislar va ekspertlarni jalb qilish;
• Xorijlik talaba va o’qituvchilarning universitetdagi o’qishlari va ishlashlari bilan bog’liq viza hamda qayddan o’tish jarayonlarini tashkillashtirish.

Xalqaro bo’lim boshlig’i lavozimida Z.B.Toshov (1992-1998, 1998-2004 yillar davomida tashqi aloqalar bo’yicha prorektor sifatida, 2006-2007), A.Nurov (1997-1999), N.Sayfullaev (2000-2002), B.Mamajonov (2003), M.A.Oripov (2003-2005), S.S.Qurbonov (2012-2014), A.T.Jo’raev (2007-2012, 2014-2017.), Sh. Sh. Sharopov(2017-2018) faoliyat olib borishgan. M.H. Qilichov hozirda faoliyat olib bormoqda.   

Bo’lim tashkil qilinganidan so’nggi ilk yillardayoq xorij universitetlari bilan tuzilgan shartnomalar hamda turli stipendiyalar tanlovlari doirasida talabalar hamda professor-o’qituvchilarning Germaniya, Fransiya, Turkiya, AQSh va boshqa ko’plab mamlakatlarga ta’lim va tadqiqot safarlari amalga oshirish yo’lga qo’yildi.

1994 yildan BuxDUda respublikamiz oliy ta’lim muassasalari o’rtasida birinchilardan bo’lib Evropa Ittifoqining Tempus dasturi asosidagi loyihalar amalga oshirila boshlandi. Ushbu loyihalarning birinchisi Iqtisodiyot fakultetida o’qitilayotgan fanlarning o’quv rejalarini takomillashtirish, professor-o’qituvchilar malakasini oshirishga qaratilgan bo’lib, prof. Navro’zzoda B.N. boshchiligidagi ushbu loyiha respublikamiz va universitetimizdagi ilk Tempus loyihalaridan biri sifatida tarixda qoldi. Loyiha doirasida erishilgan ijobiy natijalar keyingi loyihalarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi uchun turtki bo’ldi.

Ushbu yillarda BuxDU bilan hamkorlik qilinayotgan OTM va ilmiy markazlar geografiyasi kengayib borib, Germaniya, Fransiya, AQSh, Buyuk Britaniya, Belgiya, Gollandiya, Italiya, Irlandiya, Ispaniya, Slovakiya, Polsha, Yaponiya, Chexiya, Hindiston, Janubiy Koreya, Rossiya, Ukraina, Markaziy Osiyo universitetlari, mamlakatimizda faoliyat olib borayotgan elchixonalar, xalqaro tashkilotlar va jamg’armalar (DAAD, Britaniya Kengashi, Germaniya texnik hamkorlik jamiyati, Toshiba jamg’armasi, turli ilmiy tadqiqot markazlari, kutubxonalar kabi) bilan o’zaro manfaatli aloqalar o’rnatildi.

2000 yilda Misr elchixonasi bilan hamkorlikda “Misr madaniyati va arab tili markazi”, Italiya elchixonasi hamkorligida “Italyan tili va madaniyati markazi”, 2002 yilda Agrar fakultet qoshida AQShning Merilend universiteti bilan hamkorlikda “Ekstenshn servis” o’quv-maslahat markazi, 2003 yilda Fransiyaning Parij Syud XI universiteti o’quv-ilmiy markazi, 2004 yilda Koreya xalqaro hamkorlik agentligi KOYKA bilan hamkorlikda “Koreys tili va informasion texnologiyalar markazi”, 2005 yilda Eron elchixonasi yordamida “Fors tili markazi”, 2007 yilda O’zbek-yapon inson resurslarini rivojlantirish markazi Buxoro filiali tashkil qilindi, 2011 yildan Ispaniya tashqi ishlar vazirligi bilan hamkorlikda ispan tilini o’qitish yo’lga qo’yildi.   Ushbu markazlarda ta’lim olgan talabalar xorijiy tillarni puxta egallash bilan bir qatorda, respublikamiz ijtimoiy-iqtisodiy hayotining turli jabhalarida muvaffaqiyatli faoliyat olib borishmoqda.

Hamkorlikda tashkil qilingan markazlar, xalqaro tashkilotlar bilan o’rnatilgan aloqalar ta’lim va madaniyat sohasidagi hamkorlikni kuchayib bordi. Masalan, o’z vaqtida “Italyan tili va madaniyati”  markazida Massimo Toskani rahbarligida tashkil qilingan kichik truppa butun Markaziy Osiyo mamlakatlarida o’z spektakllari bilan sayohatni amalga oshirildi, italyan yozuvchilarining bir qator asarlari respublikamizda ilk marotaba italyan tilidan o’zbek tiliga tarjima qilindi. Ispan tilini o’rgangan bir qancha talabalar ispan turistlarining mamlakatimizga oqimini ko’paytirishga o’z hissalarini qo’shishdi.

2010 yillardan boshlab, universitet xalqaro aloqalari yangi sifat darajasiga ko’tarildi. Buni avvalambor ta’lim sifatini oshirish, professor-o’qituvchilar tarkibining kasbiy malakasi hamda ilmiy tadqiqot salohiyatini yuksaltirish qaratilgan hamkorlik va almashinuv dasturlari ijrosida ko’rish mumkin.

Evropa Komissiyasining Tempus dasturi loyihalari doirasida keng ko’lamli ishlar olib borildi. Ayni paytgacha universitetda ushbu loyihalarda tur loyihalardan 14 tasi amalga oshirilgan bo’lib, universitet ushbu ko’rsatkich bo’yicha respublikamizda etakchi o’rinlardan birini egallab turibdi. Mazkur dasturning to’rtinchi bosqichi (2007-2013) doirasida esa 9 ta loyiha amalga oshirilgan bo’lib, BuxDU ushbu ko’rsatkich bilan O’zbekiston OTMlari orasida 1-o’rinni egalladi.

Ayni paytda 5 ta Tempus loyihasi amalga oshirilmoqda bo’lib, ular professor-o’qituvchilarning kasbiy tayyorgarligini oshirish orqali ta’limda sifat ta’minoti tizimini yaxshilash, oliy ta’limda boshqaruv mahoratini rivojlantirish, jamiyat va ishlab chiqarish talabalaridan kelib chiqqan holda o’quv dasturlarini takomillashtirish kabilarga yo’naltirilgan. Ushbu loyihalar doirasida universitetga so’nggi 3 yil davomida keltirilgan texnik jihozlar va o’quv adabiyotlarining hajmi 100 ming evrodan ortiqni tashkil etadi. Loyihalar natijasi sifatida "Ta’limda sifat ta’minoti markazi", "Turizmda innovasion tadqiqotlar markazi", “Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi o’quv-ilmiy markazi”, maxsus sinf xonalari tashkil qilindi, 40 nafardan ortiq professor-o’qituvchi va ilmiy tadqiqotchilar turli trening va kurslarda ishtirok etishlari tashkillashtirildi.

Erasmus Mundus akademik almashinuv dasturi borasida ham muayyan yutuqlarga erishildi. 2014 yilda Evropa Komissiyasi tomonidan ushbu dastur bo’yicha e’lon qilingan hamda oliy ta’lim muassasalarining dasturdagi ishtiroklari bo’yichaa keltirilgan ma’lumotlarga ko’ra, BuxDU 9 ta loyiha bilan O’zbekistonda 1-chi, Markaziy Osiyoda 2-chi o’rinni egallab, jahonda esa 10-12-o’rinlarni bo’lishib olgan edi. Ushbu loyihalar bo’yicha talaba, magistrant, ilmiy tadqiqotchi hamda professor-o’qituvchilarning Evropa Ittifoqining etakchi universitetlari bilan akademik almashinuvlari yo’lga qo’yilgan bo’lib, BuxDUning 50 dan ortiq vakili stipendiat bo’lishgan.

2015 yildan boshlab kuchga kirgan Erasmus+ dasturi tanlovlari natijalariga ko’ra, BuxDU vakillari ishtirokidagi oliy ta’limni takomillashtirishga qaratilgan 4 ta yangi loyiha, akademik almashinuvga doir 7 ta loyiha muvaffaqiyat qozonib, universitet yana bir marotaba respublikamizda eng yuqori o’rinni egalladi. Erasmus+ dasturining yoshlar siyosatiga tegishli loyihalar tanlovida ham 1 ta yangi loyiha ham yutib olindiki, bu turdagi xalqaro loyiha mamlakatimizda ilk marotaba amalga oshiriladi. Hozirgi 2018 yilga kelib BuxDU xorijning 30 yaqin universitet, ilmiy-markaz, fanlar akademiyalari bilan aloqalarni o’rnatgan.

Universitetda xalqaro hamkorlik aloqalariga tayangan holda xorijiy tillarni o’rganish va o’qitish  borasida ham muayyan muvaffaqiyatlarga erishildi. BuxDU Britaniya Kengashi bilan hamkorlikda ingliz tilini eng yangi o’quv dasturlari bilan o’qitishga tayanadigan namunaviy talabalar guruhlarini yaratish loyihasida ishtirok etmoqda. Amalga oshirilayotgan ishlar holati bilan tanishish va baholash maqsadida taklif qilingan tashqi ekspertlar tomonidan BuxDU ushbu loyihada ishtirok etayotgan 18 ta OTM orasida etakchilardan biri ekanligini e’tirof etildi. Ayni paytda universitetda 15 ga yaqin dars ingliz tilida o’qitilmoqda.

Universitetlararo hamkorlikka alohida e’tibor berilmoqda. BuxDU bilan jahonning ko’plab oliy ta’lim va ilmiy tadqiqot muassasalari o’rtasida hamkorlik shartnomalari imzolangan. Masalan, "Turizm" kafedrasi bilan Ispaniyaning Valensiya politexnika universiteti “Turizm” kafedrasi  o’rtasidagi kelishuv doirasida turizmning turli yo’nalishlarida hamkorlikda ilmiy ishlar olib borilmoqda. Kafedra tomonidan turizm va mehmondo’stlik sohasida 100 dan ortiq nomdagi o’quv-uslubiy adabiyotlarning elektron nusxalari qabul qilib olindi hamda ular o’quv jarayonida qo’llanib kelinmoqda. Germaniyaning O’zbekistondagi elchixonasi hamda KNAUF kompaniyasi ko’magida o’zbek-nemis lug’ati tayyorlanmoqda. Ushbu lug’at 80 mingdan ortiq terminni o’z ichiga olib, bu sohada mamlakatimizda yaratilgan eng salmoqli lug’at bo’ladi. Bunday tashabbuslar universitetning boshqa kafedralarida ham amalga oshirilmoqda.

Mustaqillik yillarida BuxDUda ko’plab xorijlik talabalar ta’lim olishdi (ayni paytda 35 nafar talaba o’qimoqda), xorijlik professor-o’qituvchilar talabalarga ta’lim berishdi (ayni vaqtda 3 nafar xorijiy o’qituvchi ishlamoqda), ko’plab xorijiy delegasiyalar tashrif buyurishdi. Professor-o’qituvchilar, magistrantlar, talabalar, ilmiy tadqiqotchilarning yuzlab yaqin xorij safarlari tashkillashtirildi. Respublika va  viloyatimizda o’tkazilayotgan xalqaro tadbirlarda, masalan an’anaviy “Ipak va ziravorlar festivali” tashkiliy ishlarida universitet professor-o’qituvchilari hamda talabalari faol ishtirok etib kelishmoqda.

Shuni alohida ta’kidlash joizki, xalqaro hamkorlik doirasida qo’lga kiritilgan tajriba hamda takomillashtirilgan kasbiy mahorat o’quv jarayoniga muvaffaqiyatli joriy qilinmoqda. Xorij universitetlarida malaka oshirgan professor-o’qituvchilar tomonidan ko’plab o’quv-uslubiy adabiyotlar tayyorlangan bo’lib, ta’lim berish va ta’limda sifatni ta’minlash borasidagi ilg’or tajribadan foydalanish ishlari doimiy ravishda olib borilmoqda.

Ushbu natijalarga erishishning zamirida universitet rahbariyatining xalqaro hamkorlik aloqalarini qo’llab-quvvatlashi hamda professor-o’qituvchilar, ilmiy tadqiqotchilar va talabalarning BuxDU nomini xalqaro miqyosda o’z yutuqlari orqali tanishtirish sa’y-harakatlari yotadi.

Bularning barchasi, shubhasizki Buxoro davlat universitetining xalqaro aloqalar sohasida yuqori e’tirofga ega universitet sifatida mavqeini saqlab turishiga xizmat qiladi.

Bo’lim faoliyatiga oid lavhalar