Arxeologiya va Buxoro tarixi kafedrasi

Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi dastlab “Tarix” kafedrasi deb nomlanib, uning yoshi Buxoro davlat pedagogika instituti bilan tengdoshdir. 1930 yilda, ya’ni institut ish boshlagan tarixiy sanada dotsent A.Amirxonov rahbarligida “Umumiy tarix” kafedrasi nomi bilan tashkil etilgan. 1935 yildan Umumiy tarix kafedrasiga Ijtimoiy-iqtisodiy kafedra nomi berildi. 1938 yilda mazkur kafedra bazasida ikki mustaqil: “Marksizm-leninizm” va “Umumiy tarix” kafedralari tuzildi. 1979 yilga kelib “Umumiy tarix” kafedrasi “SSSR tarixi” va “Umumiy tarix” kafedralariga bo‘lindi. Tarix yo‘nalishi kafedralarida professor N.Kojin, M.Volodarskiy, dotsent G.Emilyanenko kabi olimlar xizmat  qilganlar. Bo‘lajak tarixchi mutaxassislarga respublikada taniqli bo‘lgan  akademiklardan Ya.Gʻulomov, O‘zbekiston Fanlar akademiyasi muxbir a’zosi O.Eshonov, akademik A.Muhammadjonov, professorlardan: V.Shishkin, P.Soliyev, dotsentlardan: N.Malikov, A.Hamroyev, I.Tohiriy kabilar 1930–1950 yillarda saboq berdilar. Ikkinchi jahon urushiga qadar bo‘lgan yillarda N.Oripov, Ya.Kizbayev, H.Hakimov, M.Gʻulomov, M.Kabanov, Z.Sharipov, A.Samadov singari o‘nlab fidoyi muallimlar faoliyat yuritdilar. 1950–2000 yillarda kafedralarda ko‘zga ko‘ringan olimlardan F.Qosimov, A.Zaripov, N.Rahmonov, N.Yo‘ldoshev, O.Rahimov, T.Bobomurodov, J.Barakayev, U.Temirov, A.Jumayev, U.Rashidov, I. Rahmatov, A.G’affurov, O.Sirojev, G’Qurbonov; o‘qituvchilardan H.Hakimov, Ya.Kizbayev, M.Ahrorova, M.Axmedova kabilarnnng faoliyatini alohida qayd etish mumkin. 
O‘tgan asrning 70-yillaridan boshlab kafedralardagi ilmiy, o‘quv-uslubiy jarayonlarni kuchaytirishda marhum olim, tarix fanlari doktori, professor Farhod Qosimov (1941–2006)ning xizmatlari katta bo‘ldi. Bu bilimdon tarixchi o‘z atrofiga intizomli, kasbiga sadoqatli, talabchan, ilmiy tadqiqotlar olib borishga rag‘bati baland bo‘lgan yoshlarni birlashtirdi. Shu tufayli istiqlol arafasida fakultetda o‘z kasbiga sadoqati cheksiz bo‘lgan olim va mahoratli pedagoglarning ahil jamoasi shakllandi. Keyinchalik turli yillarda O’zbekiston tarixi, Jahon tarixi, Tarix kafedrasi kabi nomlar bilan faoliyat ko’rsatdi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2018 yilning 16-17 fevral kunlari Buxoro viloyatiga tashrifi chog’ida Buxoro davlat universitetida Buxoro tarixini o’qitadigan maxsus fakultet ochish taklifini bergan edi. Ushbu tashabbus orqali 2018 yilning 5 aprelida Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi ko’rsatmalari va Buxoro davlat universiteti rektorining buyrug’iga asosan Tarix fakulteti  “Tarix va madaniy meros” fakulteti deb nomlandi. Fakultet negizida yangi “Buxoro tarixi” kafedrasi tashkil etildi. 2022 yilda Buxoro davlat universitetining tegishli buyrug’i bilan kafedraning nomi “Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi, 2024 yil 24 avgustdagi Buxoro davlat universiteti rektorining buyrug’i bilan “Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi “Jahon tarixi” kafedrasi bilan birlashib, qayta “Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi tashkil topdi. Hozirgi kunda kafedrada 37 professor-o’qituvchilar bo’lib, shundan 4 nafar tarix fanlari doktori, professor, 22 nafar tarix fanlari nomzodi (PhD), dotsent, 4 nafar katta o’qituvchi, 7 ta o’qituvchi ilmiy-pedagogik faoliyat ko’rsatmoqda.  “Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi 60220300 – “Tarix” (mamlakatlar va yo’nalishlar bo’yicha), 60220400 – “Arxeologiya” bakalavr ta’lim yo’nalishlari va 70220301  - “Tarix, 70220401 – “Arxeologiya” magistratura mutaxassisliklari bo’yicha kadrlar tayyorlanadi.
“Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasi huzurida Buxoro davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi PhD.03/27.02.2020.Таг.72.07 raqamli ilmiy kengashi, 07.00.01 – O’zbekiston tarixi ixtisosligida faoliyat yuritib kelmoqda. Shuningdek, kafedra huzurida “Buxoro tarixini o’rganish va tadqiq etish” ilmiy tadqiqot markazi tashkil etilgan. Kafedra respublikamizdagi barcha OTMlarning “Tarix” va “Arxeologiya” kafedralari bilan hamkorlik asosida ish olib boradi. Hozirgi kunda “Arxeologiya va Buxoro tarixi” kafedrasining ilmiy salohiyati yetuk mutaxassislar bilan nafaqat respublikada, balki hamdo‘stlik davlatlarida ham o‘z nufuziga ega. 
Kafedrada tayyorlanayotgan ta’lim yo‘nalishlari, mutaxassisliklar va ixtisosliklar:
60220300 – “Tarix” ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha bakalavrlar tayyorlanadi. Mazkur yo‘nalish bo‘yicha hozirda 546 nafar talaba tahsil olmoqda. 
60220400 – “Arxeologiya” ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha bakalavrlar tayyorlanadi. Mazkur yo‘nalish bo‘yicha hozirda 126 nafar talaba tahsil olmoqda. 
70220301– “Tarix (yo‘nalishlar bo‘yicha)” mutaxassisligi bo‘yicha magistrlar tayyorlanadi. Mazkur mutaxassislik bo‘yicha hozirda 22 nafar magistrant tahsil olmoqda. 
70220401 - “Arxeologiya” mutaxassisligi bo‘yicha magistrlar tayyorlanadi. Mazkur mutaxassislik bo‘yicha hozirda 15 nafar magistrant tahsil olmoqda. 07.00.01 – “O’zbekiston tarixi” ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktorantura (PhD) va (DSc) doktorantura mavjud
Kafedraning ilmiy-tadqiqot faoliyati
Kafedrada asosan, Buxoro tarixi, O’zbekiston tarixi va Jahon tarixi fanlarining dolzarb masalalari bo’yicha hamda tarix fanini o‘qitish metodikasi yo‘nalishlarida ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Keyingi 5 yil davomida kafedra a’zolari 400 dan ortiq ilmiy maqolalarni xalqaro va respublika ilmiy jurnallarda chop etdilar. 20 ta maqola xalqaro scopus jurnallarida nashr etildi. Shuningdek, 20 monogragiya, 30 ta o’quv qo’llanma va 25 ta darsliklar ham nashr etildi.
Kafedrada 40 dan ortiq iqtidorli talabalar ilmiy-tadqiqot ishlariga jalb qilingan. Keyingi 3 yil davomida iqtidorli talabalarning 80 dan ortiq ilmiy maqolalari ilmiy to‘plamlarda chop etildi.
Kafedra huzurida “Buxoro tarixini o’rganish va tadqiq etish” tadqiqot markazi ham faoliyat ko’rsatmoqda
Kafedra tashabbusi bilan “Buxoro tarixi masalalari (eng qadimgi davrdan hozirgacha)” mavzusida har yili respublika va xalqaro miqyosda an’anaviy ilmiy-amaliy konfrensiya o’tkazib kelinadi.
Kafedra ilmiy yo’nalishlari: 07.00.01- “O’zbekiston tarixi” va 07.00.08-Tarixshunoslik, manbashunoslik va tarixiy tadqiqot usullari