“Oyi menga nima olib keldingiz?” Uch yoshli qizalog‘im bog‘chaga qatnaydi. O‘zim har kuni o‘qishdaman. Ba‘zi bolalar bu yoshida onasi bilan ertalabdan kechgacha uyda bo‘ladi, men esa o‘qishga, farzandim bog‘chaga borishga majbur, ona mehrini berolmayapman, deb ayrim paytlari ich-etimni yeyman. Bu mendagi birinchi muammo. Bu kayfiyatdan chiqishda menga yordam bersangiz.Ikkinchidan, bolamni hamma onalar kabi yaxshi ko‘rganimdan unga turli narsalarni sovg‘a qilgim keladi, har kuni qizimga atab nimadir sotib olish o‘zim uchun ham zavqli. Ochig‘i, bunga bolamni ham o‘rgatib qo‘yganman. Doim ko‘cha eshikdan kirganimda peshvoz chiqadi-yu, “Oyi, nima olib keldingiz?”, deydi. Salomni ham unutib qo‘yadi. Unga “Avval salom ber. “Achom-achom” qilaylik”, desam, tezroq narsa berishimni talab qilib, sumkamga yopishadi. Biror sabab bo‘lib, ul-bul olib kelolmasam, haqiqiy tamosha boshlanadi! Yig‘isini boshqa yo‘l bilan ovutishning iloji yo‘q. Menga qolsa kunda sovg‘alar bilan siylash qiyin emas, lekin bu qizimning tarbiyasini buzmayaptimikin, deb o‘ylab qoldim. Agar bu holat chindan ham tarbiyadagi xato sanalsa, qanday to‘g‘irlash mumkin? Javob uchun oldindan katta rahmat! Aziza Qodirova, BuxDU talabasi Umuman olganda singlim bog‘chaga qatnaydigan bolaning dunyoqarashi bilan uyda tarbiyalanadigan bolaning dunyoqarashi o‘rtasida juda katta farq bo‘ladi. Avvalo hozirgi vaqtda Respublikamizda maktabgacha tarbiya muassasalari faoliyati juda yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Agar bog‘cha faqat men ishdan kelgunimcha bolaga qarab turadigan joy deb o‘ylasangiz juda katta xato qilasiz. Bog‘chada faoliyat yuritayotgan MUTAXASSISlar bolaning har tomonlama, ya‘ni dunyoqarashi, bilimi, kollektiv orasida o‘zini tuta bilishi, qobiliyatini ko‘rsata bilishi, boshqa bolalardan ibrat olishi, mustaqil bo‘lishi hatto shu yoshidan chet tillarini o‘rgana boshlashi uchun ishlab chiqilgan reja asosida yetarli imkoniyatlar ochib beradilar. Bu esa bolaning kelgusida o‘z yo‘lini topib ketishiga katta yordam beradi. Ona mehriga kelsak buni siz o‘qishdan kelgandan so‘ng, dam olish kunlari bolangizga bir necha soat vaqt ajratish bilan uddalasangiz ham bo‘ladi. Bolaga mehr berish degani bu kecha kunduz bolani quchog‘ingizga olib erkalab o‘tirish degani emas. Aksincha, bolani yoshligidan katta hayotga tayyorlab borish, uni kerakli bilim va ko‘nikmalar bilan boyitib borishdan, uni tinglab bilishdan iborat deb o‘ylayman. Umuman olganda 3 yoshli bola kun davomida sizning quchog‘ingizda o‘tirmaydi ham. Chunki bu yoshda bolalar juda harakatchan, atrofidagi dunyoni bilishga qiziquvchan bo‘lishadi. Endi sovg‘a masalasiga kelsak, bu juda ko‘p ota-onalar qiladigan xato. Biz bolaga sovg‘a berib uning mehrini qozonmoqchi bo‘lamiz. Doimiy bolaga sovg‘a berish esa ota-onaning hurmatini tushiradi xolos, ya‘ni go‘yoki sovg‘a bilan bolaning mehrini sotib olmoqchidek. Sovg‘a –bu rag‘bat. Bolani rag‘batlantirish uchun esa u nimadir yaxshi ish qilishi kerak. O‘zini odobli tutishi, bog‘chada biror bir yutuqqa erishishi yo bo‘lmasa uy ishlarida sizga yordamlashishi mumkin. Ammo unutmang doim “Mana bu ishni qilsang senga sovg‘a beraman”,-deyish ham bolani xudbinlikka olib borishi mumkin. Shu uchun biz har qanday tarbiyada va hatto mehr berishda ham mezonni bilishimiz lozim. Mezonsiz berilgan mehr ham oqibatda bolani baxtsiz qilib qo‘yishini hayot bizga ko‘p martalab isbotlab bergan. Agar mehringiz jo‘shib bolaga biror narsa olib kelgan bo‘lsangiz, uni keyinroq bering. Rag‘batni so‘z bilan, boshqalar orasida maqtash bilan ham qilish mumkin. Doim shirinlik yoki o‘yinchoq olmasdan foydali narsalar oling. Masalan: Rangli qalamlar, rasm daftari, sanoq cho‘plari, rangli kitobchalar va h.k. Bunday sovg‘alar bola uchun ko‘proq foyda keltiradi. Axir barcha onalar singari siz ham bolangizni aqlli, odobli, kattalarni hurmat qiladigan, bilimli, tengdoshlariga ibrat qilib ko‘rsatiladigan, ya‘ni baxtli farzand bo‘lishini orzu qilasiz. Ammo sizning hozirgi tutgan yo‘lingiz kelgusida farzandingizning xudbin, har qanday ishi uchun atrofdagilari va yaqinlaridan nimadir kutadigan bo‘lib tarbiyalanishiga sababchi bo‘lib qolishi mumkin. Sovg‘a keltirmaganingiz uchun bola xarxasha qila boshlasa, uni urushmang yaxshi gap bilan, bola tushunadigan tilda pulingiz tugab qolganligi, oxirgi pulingizga hamma uchun non sotib olganligingiz, agar non olmasangiz hamma och qolib, ayniqsa ukasi yo bo‘lmasa buvisi kasal bo‘lib qolishi mumkinligini tushuntiring. “Sen katta bolasan, axir buvingni yaxshi ko‘rasanku. Kasal bo‘lishlarini xoxlamaysan albatta.”, degan so‘zlar bilan ovuting. Siz bolangizni bunday so‘zlarni tushunmaydi deb o‘ylamang. Bu sizning bu gaplarni bolaga qanday yetkazishingizga bog‘liq. D.Hamdamova, BuxDU psixologi.
