Ma`rifat gazetasidan olindi 2019-yil 9-fevral, №11 (9180)
Oliy ta’lim tizimini uzoq vaqtdan beri ichdan yemirayotgan xastaliklar bor. Shulardan biri – o‘quv semestrlari yakunidagi tamagirlik, korrupsiya holatlari.
“5”ning narxi qancha?
Bir tanishim maoshdan uzish sharti bilan mo‘maygina qarz ko‘tardi. Sababini so‘rasam, oliy o‘quv yurtida o‘qiyotgan ukasining semestr baholarini olishi uchun zarur ekan. Uning aytishicha, naq bir oylik maoshiga teng summa bor-yog‘i 4-5 ta fanni “yopish”ga etarkan. Tanishimning ukasi bilan suhbat esa quyidagicha bo‘ldi:
Afsus... Bu holat faqat o‘sha tanishim, uning ukasi va u o‘qiyotgan muassasada bo‘lganida edi, ehtimol, uni og‘ir xastalikka qiyoslamasdik.
O‘qigan ham, o‘qimagan ham – barobar
Oliy o‘quv yurtiga qabul qilingan ayrim talabalar dastlab yuqori kursdagilardan muhim bir ma’lumotni surishtirib, aniqlashtirib oladi: semestr yakunida qaysi o‘qituvchi “oladi”, qaysisi esa yo‘q. Keyin o‘qish davomida shu “tavsiyalar” asosida ish ko‘riladi.
Bugun o‘qituvchining mavqeyini oshirish bo‘yicha ko‘plab amaliy ishlar qilinayotgani hech kimga sir emas.
Biroq talabaning cho‘ntagiga ko‘z olaytirgan, undan manfaat ko‘rish istagida turli nag‘malarni o‘ylab topayotgan pedagogning talabalar oldida qanday obro‘si, hurmati bo‘ladi?! Biror o‘qituvchi haqida gap ketganda, ortidan “E, qo‘ysang-chi uni, uning bahosi... so‘m...” degan so‘zlar aytilishini o‘sha domlaning o‘zi bilarmikan?
Talabalar ham “oppoq” emas
Semestr yakunidagi korrupsiya holatida faqat o‘qituvchilarni ayblash fikridan yiroqmiz. Masalaning boshqa tomoni ham bor.
Korrupsiyaga yo‘l
Oliy ta’lim muassasalaridagi baholash tizimi korrupsiyaga yo‘l ochadi. Masalan, ayrim fanlardan oraliq va yakuniy nazorat ishlarini baholashda shunday tizim amalda: o‘qituvchi ko‘pincha savollar yozilgan biletlarni talabalarga tarqatadi. Ular belgilangan vaqt oralig‘ida shu savollarga javobni maxsus muhrlangan daftarlarga yozishi kerak. Ammo savolga beriladigan javobning hajmi qancha bo‘lishi to‘g‘risida aniq to‘xtam yo‘q. Ya`ni, o‘qituvchi kimni qanday baholashni o‘zi hal qiladi.
Xulosa o‘rnida
Oliy o‘quv yurti bitiruvchilari turli sohalarda yangi kuch sifatida ish boshlaydi. Ularga sohaning ertasi, zamonaviy bilimga ega kadr sifatida ishonch bildiriladi, umid bilan qaraladi. Ammo bugun oliy ta’lim muassasasida tamagirlik, korrupsiya holatlarining guvohi bo‘layotgan, o‘zi ham shunday qing‘ir yo‘llar orqali baho olayotgan talabaning, kadrning salohiyati qanday bo‘ladi? Ertaga u ish joyida yurt rivojini emas, o‘z manfaatini, cho‘ntagini o‘ylab ish ko‘rmaydi deb kim kafolat beradi?
Hamma fojia shunda.
