Yangilanayotgan mamlakatimiz iqtisodiyotini jadal rivojlantirish, qisqa muddat ichida uni dunyo tan oladigan mamlakatlar darajasiga olib chiqish uchun innovatsiyaning tub mohiyatini ochib bergan Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoev Oliy Majlisga murojaatnomasida «... biz O‘zbekistonni rivojlangan mamlakatga aylantirishni maqsad qilib qo‘ygan ekanmiz, bunga faqat jadal islohotlar, ilm-ma’rifat va innovatsiya bilan erisha olamiz..», deb ta’kidladilar. Darxaqiqat O‘zbekiston sharoitida iqtisodiyotdagi innovatsion jarayonlarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlovchi tegishli me’yoriy-xuquqiy hujjatlar qabul qilinishi va innovatsion faoliyatni rag‘batlantiruvchi aniq chora-tadbirlar ishlab chiqilishi, milliy innovatsion tizimini shakllantirishga shu bilan hamqadam, ilm-fan iqtisodiyotning barcha tarmog‘i taraqqiyotida katta o‘rin tutadi. Mamlakatimizdagi yangi davr shiddati bugun ilm-fan va ishlab chiqarish o‘rtasidagi integratsiyani har qachongidan ham ko‘ra dolzarb ahamiyatga ega ekanligini, joriy etilayotgan qaror va farmonlar ilm-fan sohasi rivojida davlat boshqaruv tizimining ustuvorligini aniq, qat’iy asoslamoqda.Joriy yilning 1 aprelь kunida yurtboshimiz tomonidan qabul qilingan PF-6198-son «Ilmiy va innovatsion faoliyatni rivojlantirish bo‘yicha davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida»gi Farmoni hamda PQ-5047 son «Ilm-fan sohasidagi davlat siyosati va innovatsion rivojlantirishdagi davlat boshqaruvini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Qaror yuzasidan chora-tadbirlar dasturining tasdiqlanishi yangilanayotgan O‘zbekistonda ilm-fan va innovatsion rivojlanishning yangi bosqichini boshlab berdi. Qabul qilingan ushbu farmon va qarorda birinchi islohot, albatta, boshqaruv tizimini takomillashtirishdan boshlandi. Hududlarda ilmiy va innovatsion faoliyatni boshqarish tizimini joriy qilish va hududiy innovatsion infratuzilmalar ishlab chiqildi. Ikkinchi qadam sifatida, innovatsion faoliyatga muhim qo‘shimcha moliyaviy mablag‘lar manbaini belgilash va bu orqali tashkilotlarga innovatsion faoliyat bilan shug‘ullanishi uchun erkin muhit yaratish maqsadida innovatsion jamg‘armalar tashkil etiladi. Ilm-fanga davlat byudjetidan ajratiladigan mablag‘lar hajmini bosqichma-bosqich oshirish, ilm-fan va innovatsiyalar sohasiga moliyalashtirishning yangi mexanizmlarini joriy qilish, ilmiy va innovatsion loyihalarni amalga oshirishda xususiy sektorning ishtirokini kengaytirish bu jamg‘armalar ilmiy tadqiqotlar va innovatsion ishlanmalarni rag‘batlantirish, ilmiy-laboratoriya asbob-uskunalari, materiallar va butlovchi buyumlar sotib olish, ilmiy-tadqiqot infratuzilmasini shakllantirish va yangilash, ilmiy xodimlarni moddiy rag‘batlantirish va innovatsiya faoliyati bilan bog‘liq boshqa xarajatlarni amalga oshirishga yo‘naltirilishi belgilandi. Yana bir e’tirof etadigan tomoni shundaki, ilmiy-texnik dasturlarni shakllantirishning eski tizimi tubdan isloh qilinib, yangi ishlanmalarni tijoratlashtirish va ishlab chiqarishga joriy etish, startap loyihalarini amalga oshirish, intellektual mulk qatnashadigan yangi korxonalarni shakllantirish va ratsionalizatorlik faoliyatini rivojlantirish uchun zarur shart-sharoit yaratishga keng imkoniyatlar yaratildi. Iqtisodiyotning turli sohalaridagi muammolarni ilm-fansiz echish qiyin. Davlat esa bu yo‘lda, avvalo, ilmli yoshlarga suyanadi. Bugungi dunyo yoshlari – son jihatidan butun insoniyat tarixidagi eng yirik avloddir. Yurtboshimiz tomonidan qabul qilingan ushbu qaror va farmon – yoshlarning o‘z salohiyatini namoyon qilishi uchun zarur sharoitlar yaratish, yosh avlodni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash, uning huquq va manfaatlarini himoya qilish, ularni turli ijtimoiy foydali ishlarga, innovatsion loyihalarga jalb qilish borasidagi davlat va nodavlat tashkilotlar hamkorligini rivojlantirish zaruriyat ekanligi ma’lum bo‘lmoqda. Yoshlar ongida innovatsion tafakkurning rivojlanishida o‘z maqsadlariga erishishda resurslardan maqsadli foydalanish, professional tayyorgarlikni oshirish, mas’uliyatni o‘z zimmasiga olish, ilmiy izlanishlar olib borishda yangi usul va vositalardan erkin foydalana olish, manfaatdorlik va jamiyatga foyda keltirish hissi vujudga keladi. Shuning uchun ham yoshlarimiz ongida ilmiy tafakkurni rivojlantirish davlat va jamiyat oldida turgan dolzarb masalalardan hisoblanadi. Ayniqsa yoshlarimiz uchun yaratilayotgan, ilm-fan va innovatsiyalar sohasida xalqaro aloqalarni kengaytirish va mustahkamlash, ikki va ko‘p tomonlama xalqaro xamkorlik doirasida innovatsiyalar va texnologiyalar transferi bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish, yosh olimlarimizning chet mamlakatlardagi stajirovkalari ularning etuk mutaxassis bo‘lib etishi va ilmiy yutuqlari bilan o‘zaro tajriba almashish, xorijiy davlatlar erishayotgan yutuqlar bilan yaqindan tanishish yoshlarga ijodiy va ilmiy ruh bag‘ishlaydi. Ko‘plab tadqiqotchilarimiz stajirovka vaqtida ilmiy tadqiqot faoliyati bilan bog‘liq zamonaviy laboratoriya uskunalarida tajriba olib bormoqda. Tarmoq korxonalari tasarrufidagi ilmiy tadqiqot muassasalari hodimlari esa olgan bilimini o‘z sohalari bo‘yicha aniq loyihalarga joriy etmoqda. Ta’kidlash lozimki, rivojlangan mamlakatlarning tajribasini o‘rganish, mamlakatimizning yaqin va uzoq kelajakdagi ilm-fani va inson tafakkur omilini rivojlantirish uchun kiritilgan asosiy sarmoyalaridan biri hisoblanadi. Bugun yaratilayotgan yangi bosqich iqtidorli yoshlarni ilm-fanga jalb qilish, oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalarining ilmiy salohiyatini mustahkamlash va ulardan kelajakda yurtimizning innovatsion rivojlanishida samarali foydalanishi uchun keng imkoniyatlar eshigini ochmoqda.Mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda innovatsion loyihalarning roli oshib bormoqda. Albatta, ularning tashabbuskori nodavlat tashkilotlari bo‘lmoqda.Jahon tajribasidan ma’lumki, aksariyat hollarda nodavlat tashkilotlar innovatsion loyihalarni ishlab chiqish va hayotga tatbiq qilishda etakchilik qilishadi. Innovatsiyaviy faoliyatni rivojlantirish uchun tarmoq infratuzilmalarining katta imkoniyatlari mavjud ekanligini anglagan holda taraqqiy etgan davlatlar hukumatlari innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlashni davlat siyosati darajasida amalga oshirmoqdalar. Xitoy, Germaniya, Frantsiya, Isroil, Hindiston, Rossiya kabi iqtisodiyoti rivojlangan xorijiy mamlakatlar inson manfaatlariga xizmat qiladigan innovatsion rivojlanish strategiyalarini ishlab chiqib, amalga tatbiq etib kelmoqdalar.Joriylangan ushbu qaror va farmon O‘zbekistonda ham yangi mexanizmlarni ishlab chiqishga, har bir fuqaroning iqtisodiy erkinligi, qobiliyati, o‘zi va oilasining kelajagi uchun iqtisodiy javobgarligi bilan uyg‘unlashadigan shart-sharoitlarni yaratish hisobiga shakllantirish lozim.Demak, tadqiqotlar, ixtirolar, ijtimoiy innovatsiyalarning ko‘pligi va rang-barangligi hududlar ijtimoiy-iqtisodiy salohiyatining barqaror o‘sishi, shuningdek, aholining hayot darajasi va farovonligi yuksalishi uchun zarur sharoitlarni ta’minlashga qodir bo‘lgan ilm-fan va innovatsiya faoliyatini rivojlantirishning zamonaviy infratuzilmasini shakllantirishiga olib keladi. Insonlar innovatsiyalarni, avvalo, davlatdan kutishadi, davlat va jamiyatning iqtisodiy o‘sishi proportsional tarzda ishlab chiqilgan, innovatsiyalar qanchalik ko‘p hayotga tatbiq qilinsa, ular shunchalik ilgarilab boradi, mamlakat qanchalik tabiiy resurslarga boy bo‘lsa, aholi shunchalik innovatsiyalarga tayyor bo‘ladi. Innovatsiya ilm-ma’rifat bilan yuzaga chiqadi. Raqobatbardosh iqtisodiyotni shakllantirish uchun bizga chuqur bilim, yuksak salohiyatli, ilmli yosh olimlar kerak. Zamonaviy bilimlarni qunt bilan o‘rganish, chinakam ma’rifat va yuksak ma’naviyat egasi bo‘lish har birimiz uchun hayotiy ehtiyojga aylanishi lozim. Yangilanayotgan O‘zbekistonni yangi g‘oya, yangi ixtiro, yangi kashfiyot, yangi yutuqlar bilan dunyo tan oladigan mamlakatga aylantiraylik! O.X.Xamidov, Buxoro davlat universiteti rektori, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
