Bugun mamlakatimiz sinovli kunlarni boshidan kechirmoqda. Roʼy berayotgan tahlikali, favqulodda holatlar xalqimizni har doimgidanda yanada jipslashtirmoqda, qalblarni yaqinlashtirmoqda. Oʼzbek xalqiga xos bagʼrikenglik, mexmondoʼstlik, mexr-saxovat kabi yuksak insonparvarlik tuygʼulari yana bir karra namoyon boʼlmoqda. El boshiga ish tushgan paytda chetda turmay, millat qaygʼusini oʼz qaygʼusi deb bilgan yurtdoshlarimiz hamyurtlari, bir quyoshdan bahra olgan, bir daryodan suv ichgan xalqiga mehr quchogʼini ochdi. Joriy yilning 27 aprel kuni Buxoro viloyatining Qorakoʼl va Olot tumanlarida roʼy bergan kuchli toʼfon, 1 may kuni Sirdaryo viloyati Sardoba suv omboridagi toshqin asoratlarini bartaraf etishdagi jonbozliklar dunyoga oʼzbek xalqining naqadar yakdil millat ekanligini koʼrsatib berdi.Butun dunyoda boʼlgani kabi yurtimizda qariyb ikki oydan buyon davom etayotgan koronavirus pandemiyasiga qarshi kurash, uni bartaraf etishdagi harakatlar zamirida insonning aziz umrini saqlab qolishdek ezgu maqsad mujassam. Yurtimizda muborak Ramazon oyi davom etayotgan qutlugʼ kunlarda xalqimiz duoga qoʼl ochib, jannatmonand oʼlkamizni balo ofatlardan muhofaza etishni soʼrashmoqda. Xalqimiz boshiga ketma ket kelayotgan sinovlar har birimizni tinchlikni qadriga yetish, uning har bir kuni bebaho neʼmat ekanini anglashga undamoqda. Boshpanasiz qolgan sirdaryoliklar, halovati buzilgan olot va qorakoʼlliklarni hayotini yaxshilash, uylarni tiklash, vayronaga aylangan hududni qayta obod etish uchun boshlangan ommaviy tadbirlar, umummamlakat harakatlar goʼyoki urush ortidagi Vatan taqdiri uchun kurashayotgan frontni eslatdi. Urushni bekorga yodimizga olmadik. Bu yil fashizm ustidan qozonilgan Buyuk gʼalabaga 75 yil toʼldi. Millionlab insonlarni yostigʼini quritgan, farzandlarni yetim, ota-onalarni esa farzandsiz qilgan, XX asrning mudhish fojiasidan 75 bahor oʼtibdi. 9 may sanasi tarixni qaritib boraverar ekan, avlodlar ajdodlarini jasoratini his qilaveradi, dorulomon kunlar oson kelmanini anglashadi. Tarixda Ulugʼ Vatan Urushi nomi bilan kirgan 1941-1945 yillarda Oʼzbekistondan 1,5 mln oʼgʼlonlar jangohlarga yoʼl oldi. Nemis gazandalariga qarshi mardonavor kurashdi. Oʼzbek xalqi nafaqat urush oʼchoqlarida, balki front ortida ham chinakam matonat, azmu shijoat koʼrsatdi. Bugun “Sirdaryoliklar birgamiz”, “Sirdaryo biz sen bilan” kabi shiorlar bundan 75 yil oldin “Hamma narsa front uchun”, “Hamma narsa gʼalaba uchun” shaklida jaranglagan edi. Urush xabari radio orqali eʼlon qilingan paytda oʼzbek xalqi dushmanga keskin zarba berishga tayyor ekanligini izhor etgan edi. Oʼzbek onalari farzanlarini urushga yuborar ekan tandirda yopilgan nondan tishlatadi. Vatanining aziz noni oʼgʼlonni asrasin, onalar yopgan non hidi yurtini eslatib tursin. Аfsuski, qonli urush qanchadan qancha oʼzbek xonadonlariga qora xatlarni yoʼlladi, onalarning umid yulduzini, jigarbandidan judo etdi. Urush boshlangan sana tarixda mudhish kun sifatida muhrlandi. Oʼzbek shoiri Hamid Olimjon bu kunni quyidagi misralarida tasvirlaydi:Yigirma ikkinchi iyun sanasi,Chiqmas kishilikning aslo yodidanQochib qutulolmas hech fashist hali,Masʼum goʼdaklarning achchiq dodidan.Oʼzbek bolajon xalq. Xalqimizning bu oliyjanob fazilati urush yillarida yaqqol sezildi. 1941 yilning oʼzida Oʼzbekiston boʼyicha 2000 bola bolalar uylariga joylashtirildi. 1943 yilga qadar 4672 yetim bolalarni oʼzbek oilalari issiq bagʼriga oldi. “Toshkentga kelib meribonlik uylarining oldida bola olish uchun navbatda turgan odamlarni koʼrib hayratga tushdim”, deb yozgandi mashhur bolalar shoiri Korney Chukovskiy. Oʼzbek ayollari ham fashistlarga oʼz kuchini koʼrsata olgan edi. Moskva ostonalaridagi janglarda komsomol qiz Zebo Gʼanieva Moskvadagi teatr sanʼati institutidan ixtiyoriy ravishda kommunistik batalьonga yozilib, tez orada snayperchi boʼldi. Zeboxon oʼz oilasiga yoʼllagan xatlarining birida “Аprel oyining oʼzida 11 nemis soldati va 2 ofiserni yoʼq qildim” deb yozgan edi. Gʼalaba katta yoʼqotishlar evaziga qoʼlga kiritildi. Urushda koʼrsatgan mardonavor xizmatlari uchun 120 mingdan ortiq jangchi va komandirlar orden, medallar bilan mukofotlandi. 280 kishi qahramon unvoniga ega boʼldi. Bugungi tinchlikni yaratishda kurashgan va jonini qurbon qilgan har bir oʼzbek farzandi haqiqiy millat qahramonlaridir. Ularning nomi faqat xotira toʼplamari yoki temir kitoblarda emas, balki qalblarda mangu muhrlanishi darkor. Shavkat Bobojonov, OʼzR FА Tarix instituti tayanch doktoranti
