Davlat qonunlar asosida qurilmas ekan, unday saltanatning shukuhi, qudrati va tarkibi, albatta, yo‘qoladi.Amir Temur tuzuklaridanShoir chiroyli va asosli tashbeh etganidek: «Bu yorug‘ olamda Vatan bittadir, Bittadir Ona degan nom». Ha, tiriklik olamida beqiyos, betakror, betimsol, hammamizning tilimizga, dilimizga yaqin tushunchalar bor: Ona, Vatan, Erk, Oila, Farzand, Kitob… Bu tushunchalar inson shuurida o‘zaro uyg‘unlashib, teranlik kasb etib boraveradiki, oxir-oqibat u haqiqiy insonning o‘zligini, milliy ma’naviyatini belgilovchi mezonga aylanadi. Iymonli ota-onaning, el orasida hurmat-e’tiborli oilaning farzandi bo‘lib tug‘ilmoq baxtreza bo‘lsa, mustaqil, tinch yurtda umrguzaronlik qilmoq, farzand-u nevaralar, shogird-u do‘stlar kamolini ko‘rmoq haqiqiy baxtning o‘zidir.Yer yuzidagi butun insoniyat orzu qiladigan, intiladigan mana shunday chiroyli baxtga bugun Mustaqil O‘zbekiston farzandlari ham musharraf ekanliklari ulug‘ saodat, tengsiz nekbaxtlik nishonasi, desak hech bir mubolag‘a bo‘lmaydi. Milliy Istiqlolga erishganimizdan keyin yurt, yurt mutasaddilari zimmasiga mas’uliyatli vazifalar yuklandi. Chunki muvaffaqiyatga erishish – o‘ziga xos mashaqqat, uni saqlab qola olish esa o‘n chandon ortiq mashaqqat ekanligi hech birimiz uchun sir emas. Ulug‘ yo‘lga chiqqan karvon, avvalo, o‘z yo‘lini aniq belgilab oladi. O‘zbekiston Respublikasining istiqlol va taraqqiyot yo‘lini belgilab beruvchi ilk asos – baxtimiz, kelajagimiz qomusi – konstitutsiyamiz bo‘ldi. Tom ma’noda, hozirgacha erishgan va erishayotgan yutuqlarimiz, davlatimizning xalqaro maydonda o‘z o‘rniga ega bo‘lishi, ta’lim, madaniyat, ma’rifat, iqtisoddagi zalvorli o‘zgarishlar, osmonimiz musaffoligi, tinchligimizning barqarorligi, turmush tarzimizning ijobiy tomonlarga siljib borishi, hayotimizning farovonlashuvi, mamlakatimiz rivoji hamda inson omiliga e’tibor va g‘amxo‘rlik kabilarning huquqiy asosi bosh qomusimiz — Konstitutsiyamizda qadam-baqadam belgilab berilganki, bu demokratik jamiyatning insonparvarlik tamoyillariga tayanuvchi poydevor hisoblanadi.Ha, 1992-yilning 8-dekabrida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan yurt qomusining qabul qilinishi, bu muborak kunning mamlakatimiz miqyosida keng nishonlanishi va dam olish kuni deb belgilanishi o‘zbek xalqi tarixida yangi shonli sahifani ochdi. Zero, Konstitutsiya – o‘zbek xalqining Milliy istiqlol yillarida erishgan ulkan tarixiy muvaffaqiyati. O‘zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi mustaqil davlatchiligimizning huquqiy negizini shakllantirdi, yurtni suveren davlatlar safiga qo‘shilishini ta’minladi, erkinligimizning asosiy poydevori, tamal toshini qo‘ydiki, bu har birimizga huquqiy demokratik va ochiq fuqarolik jamiyatida yashash zavqini baxsh eta oldi.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida»gi (2017-yil 7-fevral), «Fanlar akademiyasi faoliyati, ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil etish, boshqarish va moliyalashtirishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi (2017-yil 17-fevral), «Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi (2018-yil 5-iyun), “Ilm-fanni 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi (2020-yil 29-oktyabr) Farmonlari hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi (2017-yil 22-may), “Davlat tilini rivojlantirish departamenti to‘g‘risida nizomni tasdiqlash haqidagi” (2019-yil 12-dekabr), “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Atamalar komissiyasining faoliyatini tashkil qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi (2020-yil 29-yanvar) qarorlari (bu ro‘yxatni juda uzoq davom ettirishimiz mumkin) – bularning barcha-barchasi negizini Bosh Qomusimiz tashkil etadi. Shuningdek, yurt rahbari, yurt mutasaddilari tomonidan qonuniy, huquqiy asoslarga tayanib qabul qilinayotgan har bir qonun, farmon va qarorlar turmush tarzimizga, mehnat faoliyatimizga, hatto dam olishimiz-u sayohatga chiqishimizgacha ongli munosabatimizni belgilab beradi.Mustaqillikka erishganimizdan beri o‘tgan tarixan qisqa vaqt ichida nafaqat shaharlarimiz, qishloqlarimiz, kent-u mahallalarimiz qiyofasi, balki jamiyatimizning siyosiy-huquqiy va ijtimoiy-iqtisodiy qiyofasi, odamlarimizning dunyoqarashi tubdan o‘zgargani, yuragida yashash, yaratish, yashnatish zavqi bo‘lgan har bir yurtdoshimiz respublikamiz taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shayotgani ona O‘zbekistonimizning huquqiy tuzilmasi, tuzuki – Konstitusiyamizning sharofatidan deb bilamiz. Zero, Yurtboshimiz alohida ta’kidlaganlaridek: “Har bir davlat o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘lini tanlar ekan, xalq farovonligini ta’minlashga xizmat qiladigan eng muhim maqsad va vazifalarini o‘zining Konstitutsiyasi – Asosiy qonunida mustahkamlab oladi. Binobarin, o‘z xalqining xohish-irodasi, dili va tilidagi ezgu niyatlariga hamohang Konstitutsiyaga ega bo‘lgan mamlakat o‘zi belgilagan yuksak marralardan hech qachon og‘ishmasdan, doimo oldinga qarab boradi”.Bugun ana shunday “o‘z xalqining xohish-irodasi, dili va tilidagi ezgu niyatlariga hamohang Konstitusiyaga ega bo‘lgan mamlakat” vakili ekanligimiz bizning baxtimiz, o‘z sohamiz, yo‘nalishimiz, faoliyatimizda yuksak marralarni egallay olish kafolatimizdir. Bugungi kun kishisi “Konstitutsiyaning qabul qilinishi kishilarga nima beradi?” degan savolga hech ikkilanmay insonning o‘z yurtida ozod va erkin yashashi, mulkka ega bo‘lishi, ta’lim olishi, o‘zi istagan faoliyat bilan shug‘ullanishi, erkin mehnat qilishi, saylashi, saylanishi, fikrlarini erkin ayta olishi kabi huquqlarga, so‘z, din hamda e’tiqod erkinliklariga ega bo‘lishidir, deb javob qaytara oladi. Konstitutsiyamiz yurt, yurtimizdagi har bir shaxsga daxldorligi va uni huquqiy himoya vositasi ekanligi bilan ham oliy qadriyat darajasiga ko‘tarila oldi.Mamlakatimiz miqyosida olib borilayotgan gumanizmga asoslangan adolatli siyosatning tub maqsadi yurt aholisining turmush darajasini yaxshilash, xalqning tinch va farovon hayot kechirishlarini ta’minlashga qaratilganligi alohida e’tiborga molik. Jumladan,O‘zbekistonda ilm-fanni rivojlantirish, uning nufuzini oshirish hamda soha xodimlari faoliyatini rag‘batlantirish masalalariga ham yuqori darajada e’tibor qaratib kelinmoqda. Shavkat Mirziyoyevning Prezident lavozimiga kirishganidan so‘ng ilk uchrashuvlaridan biri aynan O‘zbekiston ilm-fani namoyandalari bilan bo‘lgan edi (2016 yil 30 dekabr). Davlat rahbari bugungi zamon barcha sohalar qatorida ilm-fanni ham yangi bosqichga ko‘tarishni talab qilayotganini, zotan, jamiyat oldida turgan dolzarb masalalarni ilm-fansiz yechish qiyin ekanini ta’kidlab o‘tgan edi. Mazkur uchrashuv ilm-fanni va olimlarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash davlatimizning ustuvor vazifalaridan biri sifatida belgilanishiga debocha bo‘ldi. Aynan mana shu g‘oya respublikamizda ta’lim tizimi va ilm-fanni takomillashtirish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlarning negizini tashkil qilmoqda.Umuman, olimlar, ilmiy guruhlar va oliygohlarning reyting ko‘rsatkichlariga qo‘yilgan umumqabul qilingan talablar sirasida ularning unumdorlik darajasi, jumladan, nufuzli ilmiy jurnallarda (peer-reviewed journals) ilmiy natijalari haqida maqolalar, maqolalaridan istibos keltirishlar (Xirsha (h-indeks) indeksi yordamida aniqlanadi), kadrlar tayyorlash (magistrantlar, fan nomzodlari va doktorlari), xalqaro anjumanlarda, simpoziumlarda ma’ruzachi sifatida ishtirok etish, bunday tadbirlarni tashkillashtirish, xalqaro e’tirofga sazovor ilmiy maktablar yaratish kiradi.Respublikamizning qator oliygohlari safida Buxoro davlat univnrsitetida ham ilm-fan, ta’lim sohasiga zamonaviy innovasiyalarni jalb etish borasida ijobiy ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 16-fevraldagi “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-4958-sonli Farmoni va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 22-maydagi “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 304-son qarori, O‘zbekiston Respublikasi Innovasion rivojlanish vazirligining 2020-yil 14-sentyabrdagi 03-09/3439-sonli xatiga asosan universitetda 2021-yil uchun tayanch doktorantura hamda doktoranturaga davlat byudjeti mablag‘lari hisobiga o‘qitish uchun 18 ta ixtisoslikda tayanch doktorantura (PhD) hamda 6 ta ixtisoslikda doktorantura (DSc)ga kvotalar ajratildi.Oliygohimizda har bir talaba, ishchi-xodim, professor-o‘qituvchi, ayniqsa, ilm yo‘lini tanlagan talabgorlarga ko‘rsatilayotgan e’tibor, yaratilayotgan demokratik islohotlar samarasi, tinchlik va taraqqiyotning asosiy garovi bo‘lgan shart-sharoitlarni uzoq sanashimiz mumkin. E’tiborli jihati shundaki, bu g‘amxo‘rliklarning huquqiy asosini Bosh Qomusimiz ta’minlab turibdi.Ilm-fan – har qanday davlatning bugungi kuni va kelajagini belgilaydigan muhim sohadir. Ko‘rinib turganiday, mamlakatimizda yangi davrning poydevori bo‘lmish juda keng miqyosdagi yangicha sifat va qudratga ega zamonaviy innovatsion tizimlarni yaratish jarayonlari davom etmoqda. Davlat rahbarimiz nazarda tutgan Uchinchi Renessans – mamlakatimizda ilm-fan taraqqiyotining, iqtisodiyot va jamiyatning, xalqqa xizmat qilish va kishilarni rozi qilishday ezgu niyat bilan amalga oshirilayotgan barcha yutuqlar – kishilarimiz va yoshlarimiz aqlu zakovatining, iqtidor va iste’dod quvvatining yorqin tantanasi bo‘lishiga ishonamiz va shu maqsad ro‘yobi uchun harakat qilamiz.Konstitusiyamizga asosan respublikamizdagi barcha jabhalar faoliyatiga mustaqillik berilishi barobarida ularning chinakam nazoratchisi xalq ekanligi yurtimizda Konstitutsiya va qonun ustuvorligi–farovon hayot garoviga aylanganligining yorqin namunasidir. Shu asnoda o‘zbek jamiyati o‘z Konstitusiyasida belgilab qo‘yilganidek, o‘z-o‘zini boshqarish tizimiga o‘tmoqda, zero, bu fuqarolik jamiyatini taraqqiy toptirishning muhim omillaridan biridir.Demak, Bosh Qomusimizda shu yurt fuqarosi sifatida har birimizning konstitutsiyaviy va fuqarolik burchlarimiz belgilab berilgan ekan, biz Vatanimiz, uning mustaqilligini asrashda va kelajak avlodlar oldida mas’ulliyatimizni chuqur his etishimiz, yurtimiz ravnaqi, xalqimiz tinchligi va farovonligi, farzandlarimizning baxti va kamoli uchun sidqidildan harakatda bo‘lmog‘imiz shart. Obidjon Xafizovich Xamidov,Buxoro davlat universiteti rektori,iqtisod fanlari doktori, professor
