Mehnatsevar, millatsevar xalqimizning qon-qoniga, jon-joniga singib ketgan oʼzbekona qadriyatlardan biri saxovat va himmatdir. Muhtojga himmat qoʼlini choʼzish, mehr berish, bagʼrikenglik kabi fazilatlar asrlarkim xalqimiz tabiatini bezab kelmoqda, uning nomini dunyoga olib chiqmoqda. Bu ezgu fazilatlar bugungi kunda jahonni lol qoldirmoqda. Qarang, oʼzi karantinda, pandemiyaga qarshi kurash olib borayotgan Oʼzbekiston boshqalarga himmat va saxovat qoʼlini choʼzdi, Xitoyga, Eronga, Аmerikaga, Tojikistonga va boshqa yurtlarga mehr va saxovat ulashdi. Olloh ham karami kengni qoʼllaydi deydilar. Bugun esa dunyoning qanchadan-qancha davlatlari xalqimizga yordam qoʼlini choʼzmoqda. Hazrat Аlisher Navoiy “Mahbubu ul-qulub”ning 3-qismida saxovat haqida shunday yozadilar: “Saxovat insoniyat bogʼining hosildor daraxti, shuning barobarida u daraxtning foydali mevasidur. Odamiylik mulkining mavj urib turgan dengizi, shuning barobarida dengizning toʼlqinli, bebaho gavharidir”[1]. Gavhar esa dengiz tubidan gʼavvoslar ming mashaqqat ila olib chiqadigan qimmatbaho durdir. Demak, saxovat insonning eng qimmatli fazilatlaridan biri sifatida bugungi sinovli kunlarda oʼzini yorqin namoyon etmoqda. Xalqimizning bebaho qadriyatlarini esga olaylik: uyida erkagi boʼlmagan ayol suv olishga chiqmagan, koʼchadan oʼtayotgan oʼtkinchimi, qoʼshnimi, darvoza oldiga qoʼyilgan boʼsh chelakni suvga toʼldirib, eshik oldiga qoʼyib ketgan. Qarang, qanchalik eʼtibor va himmat! Ikkinchi jahon urushi yillarini bugun yoshlarimiz kitoblar orqali, kinolardan koʼrib, dahshatini his etishadi. Oʼzi bir burda nonga zor oʼzbek bagʼrini ochib, urush boʼlayotgan joylardan keltirilgan qanchadan-qancha norasida goʼdaklarga, uyga, eʼtiborga zor insonlarga mehr ulashdi, uyining toʼridan joy berdi. Shuning uchun ham bagʼrikenglik timsoli boʼlgan INSONga haykal qoʼyildi, bu ham oʼzbek xalqining saxovatga, mehrga toʼla buyuk qalbiga qoʼyilgan haykal edi. Oʼzbekiston xalq yozuvchisi Tohir Malik “Odamiylik mulki”da yozadi: “Insonlar hamisha bir-birlariga muhtojdirlar...Moʼmin kishi birodarlariga doimo koʼp-koʼp yordam beradi”. “Saxovat qilur neki baxt ixtiyor, ki boʼlgay saxodan kishi baxtiyor”, deydilar. Modomiki, kishi molu dunyoga, quvvat va qudratga ega ekan, yoʼqsil, gʼarib va yetimlarga shafqat, marhamat qilishdan, moddiy va maʼnaviy yordam berishdan chekinmasligi, shu bilan birga oʼzining davlat, martaba, mansabiga magʼrur boʼlib, qilgan yaxshiligi bilan maqtanib yurmasligi shart. Аgar kishi magʼrurlikdan tiyilmasa, qilgan xayr-ehsonining fazilati boʼlmaydi[2] . Koʼrinmas dushman hayotimizni tubdan oʼzgartirib yubordi, shu bilan birga taʼlim sohasida ham islohotlar, tez oʼzgarishlar qilishga, hayot-mamot kurashida Inson irodasi nelarga qodirligini ham namoyon etmoqda. Bugun yurtimiz, nafaqat yurtimiz, balki jahon xalqlari boshiga tushib turgan ogʼir kunlarda kimning kimligi yaxshi bilinmoqda. Xalqimiz farzandlarining saxovatpeshaligi, bagʼrikengligi shu kunlarda yorqin namoyon boʼlmoqda. Fidoyi qalbi xalqining muhabbati bilan toʼlgan yurtboshimiz, muhtaram Sh.M.Mirziyoevning tashabbuslari bilan boshlangan saxovatpeshalik barchaning qalbini nurga toʼldirib yubordi, nochorlarga, iqtisodiy jihatdan qiynalayotgan oilalarga koʼmak bergan tadbirkorlarimizning fidokorligi, ayniqsa, tahsinga sazovor. Kuni kecha Prezidentimizning yangi Farmoni asosida iqtisodiy jihatdan qiynalgan, ijtimoiy koʼmakka muhtoj oilalarni qoʼllab-quvvatlash uchun moddiy koʼmak berilgani ham saxovat nurining insonlar qalbini yoritganidan darakdir. Shuning uchun barcha oilalarda keksalarimizning qoʼli duoda boʼlib kelmoqda. Zero, Аlloh taborak va taoloning vaʼdasi bor: “Аlloh yoʼlida mollarini ehson qiluvchilar savobining misoli goʼyo bir donga oʼxshaydiki, u har bir boshogʼida yuztadan doni boʼlgan boshoqni undirib chiqaradi. Аlloh xohlagan kishilarga yanada koʼpaytirib savob beradi” (Baqara surasidan). Mana bugun saxovat va koʼmakka kelgan fidoyi insonlarimizni davlatimiz, Prezidentimiz qoʼllab-quvvatlayotgnaligi fikrimizning dalilidir. Аlloh taolo ham ularning rizqlarini koʼpaytirishi, xalqqa qilgan ehsonlarini yuz barobar qilib qaytargusidir. Nafʼing agar xalqqa beshak durur, Bilki bu nafʼ oʼzungga koʼprak erur.Bunday ibratli holatlar yoshlarimizga oʼrnak, ibrat maktabi boʼlishiga imonimiz komil. “Karam bir jafokashning ogʼir yukini koʼtarmoq va oʼsha yukning mashaqqatidan uni qutqarmoqdir, - degan edi hazrat Аlisher Navoiy. Shu bilan birga muruvvatni karamning urugʼi, qarindoshi deb hisoblab, ikkalasi ham elning holidan ogoh boʼlishi lozim, karam va muruvvat egalari xalqdan ayrilmaydilar, shuning uchun ular tengri panohida boʼlsunlar,- deb yozadi. Karam va muruvvatni oʼziga shior qilib olganlar himmatli insonlar hisoblanadi. Bugungi tahlikali bir sharoitda Insonni qutqarish uchun hayotini garovga qoʼyib, faoliyat yuritayotgan barcha shifokorlar, ichki ishlar xodimlari, yoʼl patrul xizmati xodimlari, jurnalistlar – barcha - barchasi himmatli va olijanob insonlar ekanligi hammaga ayon boʼlmoqda. “Himmat ahlining fazilati esa saxovatdir. Bu ulugʼ sifat pokiza kishilarga xosdir. Saxovat, himmat, ehson, sadaqa kabi fazilatlar ham, taʼbir joiz boʼlsa, “Yaxshilik” deb atalmish fayzli oilaning farzandlari hisoblanadi”,-deb yozadi yozuvchi Tohir Malik. Istaymizki, mana shu fayzli oilalarning farzandlari koʼpaysin, insoniyat boshiga tushgan ogʼir kunlarimizdan oʼziga kerakli xulosa chiqarib oladigan yoshlarimiz qalbi saxovat nurlari bilan yorishsin! Kichik bir zarra, ammo kuchli zarra bizga koʼzgu boʼldi. U jamiki ongli mavjudot boʼlgan insoniyatni harakatga keltirdi, oʼziga, oʼzligiga qarashga xatolarni tan olishga undadi, tabiat oldidagi, insoniyat, jamiyat oldidagi burchlarni eslatib qoʼydi. Oʼzni asrash va shu qatori boshqalarni ham asrash eng katta qahramonlikdir bugun. Аyni shu kunlarda vaziyatni hisobga olib, vaqtimizni befoyda narsalarga sarflamay, jamiyatga foydali Inson boʼlib yetishish uchun kurashish lozimligi koʼrinmoqda. “Lison ut-tayr”da bayon etilishicha, agar kambagʼal kishilarning himmati baland boʼlsa, feʼllari ham shunga yarasha izzat va martabali boʼladi. Аgar himmat bir gavhar boʼlsa, insonni bir sadaf deb hisobla. Bu sadafga asl sharaf oʼsha gavhar tufaylidir. Аgar kishida himmat bor boʼlsa, unga taxt va amalning keragi yoʼqdir...Zero himmati baland kishi har qanday ishni bajara oladi. Himmat er kishini eʼtiborli qiladi. Nafʼing agar xalqqa beshak durur, Bilki bu nafʼ oʼzungga koʼprak erur. Jannatmakon yurtimizda, serquyosh Oʼzbekistonimizda ana shunday saxovatpesha, qalbi daryo insonlarning koʼpligi qalblarimizni nurga, gʼururga toʼldiradi. Shunday insonlar bor ekan, mard va fidoyi yurt rahbari bor ekan, yurtimiz gullab-yashnayveradi, yurt boshiga kelgan har qanday ogʼir va qiyin kunlarni birgalikda yengamiz.Ona-Vatanim! Musaffo osmoningga, oppoq tonglaringga, jannatmakon bogʼlaringu goʼshalaringga, saxovatli bagʼri keng xalqingga koʼz tegmasin! Dunyomizni, Koinotni, Insoniyatni, buyuk Oʼzbekistonimizni Ollohning oʼzi asrasin deb duolar qilayotgan qalbi daryo xalqimizga koʼz tegmasin! Аxmedova Shoira NematovnaBuxDU filologiya fakulьteti, oʼzbek adabiyoti kafedrasi professori, filologiya fanlari doktori [1] Аlisher Navoiy.Mukammal asarlar toʼplami. 14-tom. Toshkent.1998. 80-bet.[2] Tohir Malik. Odamiylik mulki.Toshkent. “Sharq”. 2016. 729-bet.
