Buxoro davlat universiteti Tarix va madaniy meros fakul'teti “Jahon tarixi” kafedrasi o‘qituvchilari M.Z. Orzievning “XIX asr oxiri - XX asr birinchi choragida Buxoroda bosmaxona, nashriyot va matbuotchilik ishi” mavzusida, J.Y. Ergashevning “Buxoro xonligi karvon yo‘llarida xizmat ko‘rsatish tizimi (XVI-XVIII asr o‘rtalari)” mavzusidagi tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlagan dissertasiyalarining Buxoro davlat muzey-qo‘riqxonasida amaliyotga joriy qilindi.Kun tartibidagi masala bo'yicha muzey-qo‘riqxona ilmiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari J. Xalilov so‘zga chiqib, yig'ilganlarni “Muzeylar haftaligi” doirasida respublika muzeylarida “Oshiq eshiklar kuni” deb e'lon qilinganligini aytib o‘tdilar. Shu munosabat bilan Buxoro davlat universiteti Tarix va madaniy meros fakultetining bir guruh o‘qituvchi va talabalari tashrif buyurgani, ularning olib borayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari va Buxoro va Jahon tarixi kafedralarining ba'zi darslari muzeylarda olib borilishi haqida bildirdilar.M.Z. Orziev o‘z ilmiy-tadqiqot ishi bilan tanishtirib, Buxoroda matbuot, bosmaxona va nashriyot qachondan paydo bo‘lganligi, bu masalaning fundamental asarlarda hanuzgacha mavhum bo'lib kelayotgani bilan o‘z so‘zini boshladi. U Buxoro amirligida XIX asr 2-yarmida pochta, marka, bosmaxonaning vujudga kelishi, Buxoro shahrida 1885 yili bosmaxonaning ochilishi, lekin ularning Rossiya talabi bilan tez yopilgani, ma'rifatparvar-matbaachilar, bosmaxonalardagi maoshlar, chiqarilgan kitoblar haqida ko‘plab qiziqarli ma'lumotlar berdi va alohida ta'kidladiki, chiqarilgan gazeta-jurnallar va kitoblar faqatgina diniy mazmun kasb etmasdan, ilmiylik darajasi ham yuksak darajada bo‘lgan, deb o‘z fikriga xulosa qildi.Tadqiqotchi M. Orzievning mavzusi bo‘yicha muzey-qo‘riqxona ilmiy xodimlari o‘zlarini qiziqtirgan ko‘plab savollarga javob topdilar.Navbatdagi tadqiqotchi J.Y. Ergashev so‘z olib, o‘zining “Buxoro xonligi karvon yo‘llarida xizmat ko‘rsatish tizimi (XVI-XVIII asr o‘rtalari)” deb nomlangan ilmiy ishi mavzusi bilan tanishtirar ekan, avvalombor bu mavzuda hozirgacha yaxlit ish qilinmaganini alohida ta'kidladi. Tadqiqotchi o‘z nutqida Shayboniylar va Ashtarxoniylar hukmronlik qilgan davrida qurilgan karvonsaroylar, ulardagi shart-sharoitlar, qo‘riqlash xizmatlari, tibbiyot xizmatlari, tilmochlar, sarroflar, kirakashlar xizmatlari, sardobalar va ularning vazifalari, shuningdek, bugungacha ularning saqlanib qolinganlari haqidagi bir-biridan qiziqarli manbalarga asoslangan ilmiy, dala-etnografik tadqiqotlar natijasida to‘plangan ma'lumotlar bilan o‘rtoqlashdilar.Karvonsaroylar, sardobalar asli qachondan qurila boshlangani, har necha km. masofada ular qurilgani, hozirgi zamon bilan solishtirishda qanday farqlar borligi haqidagi ko‘plab savollarga tadqiqotchi tomonidan to‘liq va aniq javob berildi.Tadqiqotchi M. Orzievning «XIX asr oxiri-XX asr birinchi choragida Buxoroda bosmaxona, nashriyot va matbuotchilik ishi» mavzusidagi tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlagan dissertasiyasi yuzasidan «Buxoro amirligidagi bosmaxonachilik faoliyati tarixidan» risolasi, Tadqiqotchi J. Ergashevning “Buxoro xonligi karvon yo‘llarida xizmat ko‘rsatish tizimi (XVI-XVIII asr o‘rtalari)” mavzusidagi tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlagan dissertasiyasi yuzasidan “Buxoro karvon yo‘llarini tiklash va ta'mirlash – turizmni yuksaltirish omili” deb nomlangan risolasi amaliyotga joriy qilindi. Har ikki tadqiqot ishi va taqdim etilgan risolalardan Buxoro davlat muzey-qo‘riqxonasi Tarix ilmiy bo‘limining ekspozisiyasini boyitishda, ekskursiya matnlarini yangilashda, ekskursovodlarning ish jarayonida beradigan ma'lumotlarini boyitishda foydalanilib kelinyapti.
