2019 -yil 9-aprel kuni Buyuk sarkarda davlat arbobi sohibqiron Amir Temur tavallud kuni munosobati bilan Buxoro davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti filologiya va tillarni o’qitish (ingliz tili) ta’lim yo’nalishi 2-kurs talabalari bilan “Temur tuzuklarining yoshlar tarbiyasidagi o’rni” mavzusida davra suhbati o`tkazildi. Tadbirda jahon tarixi kafedrasi o’qituvchisi A.H.Axmatov taklif etildi. A.H.Axmatov Amir Temurning tarixda qoldirgan o’rni va “Temur tuzuklari” asari haqida hamda uning yozilish tarixi to’g’risida quyidagi talabalar uchun qiziqarli ma’lumotlarni berdi.Amir Temur hayotining so`nggi yillarida o`zining esdaliklari va tuzuklarini eski o`zbek tilida yozib qoldirdi. U 1610 yil fors tiliga tarjima qilindi va dunyoga «Tuzuki Temuriy» (Temur tuzuklari) nomi bilan tarqaldi. Eng to`liq nusxasi «Malfuzot-i Temuriy» deb nomlangan va u Rossiyaning Sankt-Petrburg shahridagi Saltikov – Shchedrin nomli kutubxonasida saqlanmoqda. Ushbu nusxa Toshkentda 2000-yil chop etildi. Kitob nashr etish kashf etilgandan so`ng Temur tuzuklari 1783-yili frantsuz, 1785 va 1791-yillarda hind, 1863-yili fors, 1787-yili frantsuz, 1830-yili yana ingliz, 1845-yili urdu, 1894, 1934-yili rus va 1835, 1857-yillarda eski o`zbek tillarida chop etildi. Temur tuzuklari hozirgi o`zbek tilida 1967-yil «Guliston» jurnalida va 1991-yil G`ofur G`ulom nashriyotida bosilib chiqdi. Sohibqiron tuzuklari 1996-yili Toshkentda o`zbek, ingliz va frantsuz tillarida qayta nashr etildi. Tuzuk so`zi asli eski turkiycha «tutsi» suzidan olingan bo`lib, ma’nosi tartib, intizom, nizom ma’nolarini bildiradi. Demak, tuzuk-bu qonun-qoida, nizom.«Temur tuzuklari» 2 qismdan iborat bo`lib, birinchisida Sohibqironning hayoti va siyosiy faoliyati to`g`risida gap boradi. Ikkinchi qismida esa jahongir Temurning o`z vorislariga qarata aytilgan vasiyatlar, pandu-nasihatlar, davlatni idora qilish san’atining nozik sirlari, tartib-qoidalari, san’ati haqida mulohaza va tavsiyalar keltirilgan.«Temur tuzuklari»da davlatni idora qilishga oid 12 qoida bayon etiladi. Bu qoidalar quyidagilardan iborat. 8.Biror ishni amalga oshirishni qaror qilgan bo`lsa, unga butun vujudi bilan kirishish. «Temur tuzuklari»da davlat tuzilishining asosiy buginlari, ularning vazifalari, vazirlar faoliyati, turli xil ijtimoiy guruhlar, tabaqalarga munosabat, qo`shin tuzilishi, moliya va soliq siyosati, mulkiy munosabatlar xamda shu singari dolzarb masalalar, ularni xal etish yullari anik ravshan ifodalangan. Shuningdek, tuzuklarda har bir masalani hal etishda voqea, hodisalarni tahlil etganda xolis yul bilan yondoshish, fukaro axliga jabr kilmaslik, yurtga xiyonat kilmaslik, dinu diyonatga, qonun ustuvorligiga kat’iy amal qilish, adolat va xakikat mezonlari bilan faoliyat yuritish lozimligi kayta-kayta ta’kidlab utilgan. Amir Temur kanchalik kattikkul, shijoatkor xukmdor bulmasin va uzi mansub bulgan xukmron tabaka manfaatlarini kuzlamasin, birok u xamisha adolat, xakikat yulini maxkam tutib, qonunchilik tamoyillariga kat’iyan rioya qilgan holda siyosat yurgizishga, el, ulus manfaatlarini ximoya qilishga xarakat qilgan.Amir Temur shaxsiy xayotida xam, tuzuklarida xam uch zabardast va mu’tabar asosga-diyonat, adolat va qattiqqo`llik bilan amalga oshirilgan siyosatga tayangan. Uning «Kuch-adolatdadur!» degan shiori xozirgi mustaqil O`zbekiston siyosatida ham o`z aksini topmoqda.
