About electricity

24.02.2025

O‘zbekiston Respublikasining Qonuni

Elektr energetikasi to‘g‘risida

Qonunchilik palatasi tomonidan 2024-yil 9-iyulda qabul qilingan
Senat tomonidan 2024-yil 10-iyulda ma’qullangan

1-bob. Umumiy qoidalar

1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi va qo‘llanilish sohasi

Ushbu Qonunning maqsadi elektr energetikasi sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.

Ushbu Qonun:

yagona elektr energetikasi tizimiga ulanmagan holda ishlab chiqarilgan elektr energiyasini o‘z ehtiyojlari uchun sarf qiladigan, quvvati 5 MVt dan kam bo‘lgan elektr energiyasini ishlab chiqaruvchi elektr stansiyalariga;

iste’molchi tomonidan o‘z ehtiyojlari uchun elektr energiyasini saqlashda ishlatiladigan elektr energiyasini saqlash uskunasidan foydalanish bilan bog‘liq munosabatlarga nisbatan tatbiq etilmaydi.

2-modda. Elektr energetikasi to‘g‘risidagi qonunchilik

Elektr energetikasi to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.

Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining elektr energetikasi to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.

3-modda. Asosiy tushunchalar

Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi:

avariya rejimi — elektr energetikasi obyektlari ishlashining texnologik parametrlari yagona elektr energetikasi tizimi ishonchli tarzda ishlab turishining buzilishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan holat;

bozor ishtirokchisi — elektr energiyasini sotish va (yoki) sotib olish bilan shug‘ullanish huquqiga ega bo‘lgan jismoniy yoki yuridik shaxs, shuningdek tegishli tizim operatori;

vakolatli iste’molchi — elektr energiyasi ta’minotchisini tanlash yoki o‘zgartirish huquqiga ega bo‘lgan iste’molchi;

ijtimoiy xizmatlar — elektr energetikasi korxonalari tomonidan umumiy ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlarni ko‘zlab ko‘rsatiladigan xizmatlar;

ishlab chiqaruvchi — elektr energiyasini ishlab chiqarishga doir faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik yoki jismoniy shaxs;

yirik iste’molchi — elektr energiyasining ulgurji bozorida ishlab chiqaruvchilardan yoki elektr energiyasining chakana bozoridagi bir va undan ortiq ta’minotchilardan elektr energiyasini sotib olish huquqiga ega bo‘lgan iste’molchi;

markaziy xarid qiluvchi — elektr energiyasini markazlashgan tarzda sotish va sotib olish huquqiga ega bo‘lgan yuridik shaxs;

muvozanatlash — yagona elektr energetikasi tizimidagi elektr energiyasiga bo‘lgan talab va taklif o‘rtasidagi muvozanatni barcha omillarni inobatga olgan holda saqlab turish hamda real vaqt rejimida kuchlanish va chastotani tartibga solish jarayoni;

tayinlangan ta’minotchi — ta’minotchini tanlash imkoniyatiga ega bo‘lmagan iste’molchilarga kafolatlangan tarzda yoki vakolatli iste’molchining murojaatiga ko‘ra elektr energiyasini yetkazib berish (sotish) bilan shug‘ullanadigan korxona;

taqsimlash tizimi — uzatish tizimidan yoki ishlab chiqaruvchilardan to yakuniy iste’molchilarning ulanish nuqtasigacha bo‘lgan past kuchlanishli elektr tarmog‘i xo‘jaligi obyektlari majmui;

ta’minotchi — elektr energiyasini iste’molchilarga yetkazib berish (sotish) bilan shug‘ullanadigan korxona;

tegishli tizim operatori — foydalanuvchi ulangan uzatish, taqsimlash va berk taqsimlash tarmoqlarining tegishli operatori;

tezkor-dispetcherlik boshqaruvi — yagona elektr energetikasi tizimini real vaqt rejimida tezkor boshqarish orqali uning barqaror ishlashini ta’minlash va boshqa davlatlarning elektr energetikasi tizimlari bilan parallel ravishda ishlash rejimini boshqarish;

tizim operatori — elektr energiyasiga bo‘lgan talab va taklifga ta’sir qiluvchi omillarni hisobga olgan holda tezkor-dispetcherlik boshqaruvini amalga oshiruvchi yuridik shaxs;

tizim xizmatlari — tizim operatori tomonidan yagona elektr energetikasi tizimining barqaror ishlashini ta’minlash uchun ko‘rsatiladigan xizmatlar;

treyder — elektr energiyasini sotish bilan shug‘ullanadigan yuridik yoki jismoniy shaxs, bundan uzatish va taqsimlash tizimlari operatorlari mustasno;

uzatish tizimi — ishlab chiqaruvchilar, yirik iste’molchilar va taqsimlash tizimlari ulangan, shuningdek boshqa davlatlarning elektr energetikasi tizimlari bilan bog‘langan 35 kV va undan yuqori kuchlanishli elektr tarmog‘i xo‘jaligi obyektlari majmui;

uzatish tizimi operatori — O‘zbekiston Respublikasida uzatish tizimlarini ekspluatatsiya qilish va rivojlantirish bo‘yicha faoliyatni amalga oshirish vakolatiga ega bo‘lgan yuridik shaxs;

foydalanuvchi — yagona elektr energetikasi tizimidan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan yuridik yoki jismoniy shaxs;

elektr stansiyasi — elektr energiyasini ishlab chiqarish obyektlari majmui;

elektr tarmoqlari — elektr energiyasini uzatish va taqsimlash tizimlari, shuningdek elektr energiyasini uzatish va taqsimlash uchun zarur bo‘lgan qo‘shimcha xizmatlarni ko‘rsatish obyektlari majmui;

elektr ta’minoti — elektr energiyasini iste’molchiga taqsimlash, yetkazib berish va sotish;

elektr energetikasi korxonasi — elektr energiyasini ishlab chiqarish, uzatish, saqlash, taqsimlash, sotib olish, sotish yoki elektr energiyasi bozorini tashkil etish, shuningdek elektr energiyasining importi va eksporti bo‘yicha faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaxs. Bunda aksiyalari bevosita yoki bilvosita davlatga tegishli bo‘lgan elektr energetikasi korxonalari guruhi bitta vertikal integratsiyalashgan energetika korxonasi hisoblanmaydi;

elektr energetikasi obyektlari — elektr energiyasini ishlab chiqarish, saqlash, uzatish va taqsimlashda foydalaniladigan elektr energetikasi infratuzilmasi;

elektr energetikasi — elektr energiyasini ishlab chiqarishni, saqlashni, uzatishni, taqsimlashni, yetkazib berishni, sotib olishni va sotishni, shuningdek iste’mol qilishni o‘z ichiga oladigan soha;

elektr energiyasi — tovarning bir vaqtning o‘zida ishlab chiqarilishi (saqlanishi) va iste’mol qilinishi bilan tavsiflanadigan alohida turi;

elektr energiyasi bozori — elektr energiyasining raqobatli ulgurji va chakana bozori;

elektr energiyasi bozori operatori — O‘zbekiston Respublikasida elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozorini shakllantirish hamda elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozori xavfsiz va samarali ishlashi uchun bozor ishtirokchilari nomidan elektr energiyasini sotish va (yoki) sotib olishni tashkil etish uchun mas’ul bo‘lgan yuridik shaxs;

elektr energiyasi bozori qoidalari — O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan, elektr energiyasining raqobatli ulgurji va chakana bozori ishtirokchilari rioya etishi kerak bo‘lgan, elektr energiyasining raqobatli ulgurji va chakana bozori qoidalarida belgilanadigan huquqiy normalar;

elektr energiyasini saqlash tizimi — elektr energiyasini saqlash va keyinchalik uzatish, taqsimlash uchun foydalaniladigan akkumulyator batareyalari, mexanik saqlash tizimlari, gidroakkumulyatsiya elektr stansiyalari va boshqa uskunalar majmui;

elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozori — elektr energetikasi korxonalari, yirik iste’molchilar va boshqa davlatlarning elektr energetikasi korxonalari o‘rtasida elektr energiyasini raqobat asosida sotish va (yoki) sotib olishni tartibga soluvchi mexanizmlar majmui. Bunda elektr energetikasi korxonalari elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozorida Energetika bozori regulyatori tomonidan beriladigan litsenziya asosida faoliyatni amalga oshiradi;

elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozori qoidalari — elektr energiyasining raqobatli ulgurji bozorining samarali faoliyatini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan qoidalar to‘plami;

elektr energiyasining raqobatli chakana bozori — bir yoki bir nechta hududlarda vakolatli iste’molchilarga elektr energiyasini sotish maqsadida ikki va undan ortiq ta’minotchilar o‘rtasida elektr energiyasini sotish uchun savdolashish jarayonlari va (yoki) vakolatli bo‘lmagan iste’molchilarga O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda elektr energiyasini sotish mexanizmlari majmui;

elektr energiyasining raqobatli chakana bozori qoidalari — elektr energiyasi raqobatli chakana bozorining samarali faoliyatini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan qoidalar to‘plami;

yagona elektr energetikasi tizimi — elektr energiyasini ishlab chiqarish va saqlash obyektlari, uzatish va taqsimlash tizimlari majmui hamda ularning tezkor-dispetcherlik boshqaruvi.

4-modda. Elektr energetikasi sohasidagi asosiy prinsiplar

Elektr energetikasi sohasidagi asosiy prinsiplar quyidagilardan iborat:

qonuniylik;

sog‘lom raqobat;

tenglik va hisobdorlik;

ochiqlik va shaffoflik;

elektr energetikasi sohasi xavfsizligining ustuvorligi.

Davomi https://lex.uz/uz/docs/-7051573

Announcements

About electricity

Resources