Umumiy va noorganik kimyo kafedrasi professori, t.f.d. M.R. Amonov rahbarligida ishlab chiqilgan “Resurs tejamkor ohorlovchi polimer-kompozitsiyalar yaratish va to‘qimachilik korxonalarida joriy etish texnologiyasi” tijoratlashtirishga tayyorlash loyihasini ishlab chiqilib, amaliyotga joriy qilindi.
Loyiha texnik maqsadlarda qo‘llaniladigan kraxmal va uni mahsulotlari sarf miqdorining keskin kamayishiga xizmat qiladi, ohor tayyorlashning soddaligi, qo‘shimcha texnologik jarayonlarni talab qilmaydi, kalava ipning mustahkamligi 10-15 % ga, shuni hisobidan to‘quv dastgohlarida mehnat unumdorligi 1,3-1,5 marta ortadi, polimer kompozitsiya asosidagi plyonkalarning yuqori gidrofil xususiyatga ega bo‘lganligi sababli to‘quv sexlarida havo namligi 70% dan 60% gacha kamayadi, natijada to‘quv sexlarida sanitar gigienik holat yaxshilanadi.
Taklif qilinayotgan loyiha texnik maqsadlarda qo‘llaniladigan kraxmal va uni mahsulotlari sarf miqdorining keskin kamayishiga,ohor tayyorlashning soddaligi, qo‘shimcha texnologik jarayonlarni talab qilmaydi, kalava ipning mustahkamligi 10-15 % ga, shuni hisobidan to‘quv dastgohlarida mehnat unumdorligi 1,3-1,5 marta ortishiga erishiladi, polimer kompozitsiya eritmasi yuqori barqarorlikka ega bo‘lib, uzoq vaqt o‘z xususiyatlarini yo‘qotmaydi, matodan ohor oson yuviladi. Natijada polimer kompozitsiya asosidagi plyonkalarning yuqori gidrofil xususiyatga ega bo‘lganligi sababli to‘quv sexlarida havo namligi 70% dan 60% gacha kamayadi, natijada to‘quv sexlarida sanitar gigienik holat yaxshilanishiga erishiladi.
Hozirgi kunda ishlatib kelinayotgan kraxmal asosidagi an’anaviy oxorlovchilar mustah-kam, elastik plyonkalarni hosil qilmaydi, yelimlovchi moddalarning yuqori konsentratsiyasida yetarli qovushqoqlikka hamda tolali materiallarning yuqori bo‘lmagan ho‘llanish qobiliyatiga ega emas, uzoq muddat saqlaganda barqaror bo‘lmaganligi sababli, ularning qo‘llanish sohalarini cheklaydi. Shu bilan bir qatorda kraxmal va boshqa ohorlovchi komponentlar chet eldan valyuta hisobiga olib kelinmoqda. Yangi ohorlovchi materiallarning ishlab chiqarish va qo‘llash natijasida oziq-ovqat xom ashyolarning sarfini kamaytirish bilan bir qatorda ohorning texnologik xossalariga qo‘yilgan yuqori talablarni saqlagan holda qimmatbaho chet el ohorlovchi materiallarni to‘liq almashtirishga imkon tug‘iladi. Mahalliy xom-ashyolar asosida energiya tejamkor yuqori samarali ohorlovchi, quyuqlashtiruvchi va to‘ldiruvchi nanostrukturali polimer kompozitsiyalar texnologiyasi ishlab chiqilgan. Taklif etilayotgan kompozitsiya mahsulotning sifati va xossasini yaxshilashga, uning tan-narxini kamayishiga olib keladi.
Oxorlovchi kompozitsiyalarni ishlab chiqarish bozori hamda tarkibi o‘rganilib, u laboratoriya sharoitida ishlab chiqarilib, sinovdan o‘tkazildi. Ayni paytda potensial xaridorlarning ayrimlari bilan shartnoma tuzilgan.
Ishlab chiqilgan oxorlovchi kompozitsiya bilan paxta tolasi asosidagi kalava iplarni oxorlash laboratoriya va yarim sanoat usulida ishlab chiqarish sinovidan o‘tkazilganda ijobiy natija qayd etilgan.
2021 yilda loyihani bajarishda 464 899 760 so‘m mablag‘ ajratilgan.
