Joriy yilning 12-noyabrda "Ibn Sino salomatlik maskani" ma`rifat markazi va Viloyat OITSga qarshi kurash markazi mutaxasisi tashabbusi bilan talabalarni OITS kasalligidan ogohlantirish maqsadida targ`ibot tadbirlari bo`lib o`tdi. 2019 yil 12 noyabrda Tabiiy fanlar fakulteti Viloyat OITS markazi va BuxDU “Ibn Sino salomatlik maskani” ma’rifat markazi bilan hamkorlikda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 25 yanvardagi PQ – 3493 – sonli “O‘zbekiston Respublikasida odamning immunitet tanqisligi virusi keltirib chiqaradigan kasallik tarqalishiga qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risidagi” qaror ijrosini ta’minlash maqsadida “OITSdan saqlaning ”mavzusida davra suhbati o‘tkazildi. Tadbirda Viloyat OITS markazi mutaxasisi D.Sattorova , BuxDU “Ibn Sino salomatlik maskani” ma’rifat markazi rahbari G. Muratova, Tabiiy fanlar yoshlar bilan ishlash bo‘yicha dekan muovini R.Yunusov , Kimyo ta’lim yo‘nalishi 1-2 bosqich talabalari va gurux rahbarlari faol ishtirok etdi. Davra suhbati Tabiiy fanlar fakulteti yoshlar bilan ishlash bo‘yicha dekan muovini R.Yunusovning kirish so‘zi bilan boshlandi. Bugungi tadbir “1 dekabr –Butunjahon OITSga qarshi kurashish” kuni va O‘zbekiston Respublikasi prezidentining 2018 yil 25 yanvardagi PQ – 3493 – sonli “O‘zbekiston Respublikasida odamnien immunitet tanqisligi virusi keltirib chiqaradigan kasallik tarqalishiga qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risidagi” qaror ijrosini ta’minlash maqsadida o‘tkazilmoqda. So‘zga chiqqan D.Sattorova OIV — insonda immunitet tanqisligini keltirib chiqaruvchi virus nomi. OITS esa shu virus oqibatida yuzaga keluvchi xastalik belgilarining namoyon bo‘lish bosqichidir. Bu virus hech qaysi a’zoni zararlamagani uchun klinik belgilar darhol yuzaga chiqmaydi. Kasallikning to‘rt bosqichi mavjud va odatda 1-2 bosqichlar klinik belgilarsiz kechadi. Ba’zi hollarda bo‘yin limfa tugunlarining kattalashuvi kuzatilishi mumkin. Oxirgi ma’lumotlarga ko‘ra, virus 3 yildan 8 yilgacha “uyquda” bo‘ladi. 2-bosqichda esa besabab haroratning ko‘tarilishi, bo‘yin limfa tugunlarining kattalashishi bezovta qiladi. 3-bosqichda klinik belgilar o‘zini oshkor eta boshlaydi. Bunda turli virusli, bakterial, zamburug‘li yoki onkologik xastaliklar belgilari seziladi. 4-bosqichda bemorda xotira va aql-zakovatning o‘zgarishi, sababsiz ich ketish, tana haroratining ko‘tarilishi, vazn yo‘qotish kabi belgilar namoyon bo‘ladi. So‘nggi yillarda yurtimizda 4-bosqichga o‘tish hollari kamdan-kam kuzatilmoqda. Bu esa davlatimizning OIVni aniqlash va dori-darmon vositalari bilan ta’minlash siyosati to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilganligining yaqqol isbotidir. Savol:Yuqish yo‘llari-chi? Ko‘pchilik virus faqat jinsiy yo‘l orqali yuqadi deb o‘ylaydi. Bu ham to‘g‘ri, albatta. Jinsiy yo‘l bilan, ya’ni biologik suyuqliklar organizmga tushishi oqibatida ham xastalikka chalinish mumkin. Aslida, virus bemor organizmidagi barcha biologik suyuqliklar tarkibida bo‘ladi. Shu jumladan so‘lak va ko‘z yoshda ham. Ammo so‘lak va ko‘z yosh boshqa insonni zararlashi uchun juda ko‘p miqdorda tushishi lozim. Bundan tashqari parenteral — teri butunligining buzilishi oqibatida virusning organizmga tushish hollari ham uchramoqda. Ya’ni ayollarimiz manikyur, pedikyur, tatuaj qildirganida, bir martalik shpritsdan ko‘p marta foydalanish sababli virusga chalish hollari yuzaga keladi. Uchinchi yo‘li esa virusning ko‘krak sutidan bolaga yuqishi sanaladi. Savol:Spirt virusni o‘ldiradimi? Mutaxasis javabi:Odatda, manikyur va pedikyur mutaxassislari mijoz ko‘z o‘ngida foydalaniladigan asbob-uskunalarga spirt yordamida ishlov berishadi. Bu to‘g‘ri, albatta. Ammo spirt uchuvchan modda, mutaxassis avval ham shu spirtda foydalangan va idishning qopqog‘ini yopishni unutgan bo‘lishi ham mumkin. SHuning uchun ayollarimizga faqatgina o‘zingizga tegishli bo‘lgan manikyur-pedikyur asboblarini xarid qilishni tavsiya etamiz. Bundan tashqari targ`ibotchilar turizm fakultetitida ham davra suhbatini tashkil etdilar. “Davra suhbati BuxDU “Ibn Sino salomatlik maskani” maʼrifat markazi raxbari G.S.Muratova kirish soʼzi boshladi. Oʼzbekiston Respublikasi prezidentining 2018 yil 25 yanvardagi PQ – 3493 – sonli “Oʼzbekiston Respublikasida odamning immunitet tanqisligi virusi keltirib chiqaradigan kasallik tarqalishiga qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish chora tadbirlari toʼgʼrisidagi ” qaror ijrosini taʼminlash maqsadida va talaba yoshlari orasida Sogʼlom turmush tarzini targʼib qilish, OIV/OITS kasalligi, giyohvandlik, ichkilikbozlik tamaki chekish kabi illatlarning oldini olish maqsadida biz manashunday tadbirlarni koʼproq oʼtkazish lozim. Soʼzga chiqqan OITS markaz mutaxasisi Sh.Sadirova - Respublikamizda, shu jumladan viloyatimizda ham OIV infeksiyasi yuqishida migratsiya jarayonining alohida oʼrni borligi maʼlum boʼlmoqda. Migrantlar, ayniqsa norasmiy migrantlarning yangi mehnat va turmush sharoiti, oiladan uzoqligi ularni xulq-atvorini oʼzgarishiga va bu esa oʼz navbatida ularning OIV infeksiyasi va boshqa jinsiy yoʼl bilan yuqadigan kasalliklarni tarqatadigan xavfli guruhga aylanishiga sabab boʼladi. Tahlillar shuni koʼrsatmoqdaki 2013 yil 22 foiz, 2014 yil 33 foiz holatlarda OIV infeksiyasini yuqishi migratsiya bilan bogʼliqligi tashvishga solmoqda. Ushbu holat mehnat migrantlarining OIV infeksiyasi profilaktikasi yoʼnalishida xabardorlik darajalari talab darajasida emasligidan dalolat berib turibdi. Ushbu Tartib bilan Davlat Bojxona qoʼmitasi tomonidan taqdim qilingan chet davlatlarda uzoq vaqt boʼlib Oʼzbekistonga qaytgan viloyatimiz fuqarolari toʼgʼrisidagi maʼlumotlar asosida, MFY faollari, profilaktika nozirlari va QVP tibbiyot xodimlari hamkorligida OIV infeksiyasiga tekshirishlar tashkil qilish koʼzda tutilgan. Chet davlatlarga uzoq muddatga ishlashga ketuvchi migrantlar uylariga qaytgach OIV va boshqa kasalliklarni oldini olish boʼyicha tegishli maslahatlar berish, OIVga tekshiruvdan oʼtishga undash OIVga tekshiruv natijalari chiqqunga qadar himoyalanganaloqada boʼlish kerakligi haqida shifokorlar keng targʼibot ishlarini olib borishlari kerak deb taʼkidladi. А.Qodirov Sogʼlom turmush tarzi eng avvalo oiladagi tarbiyadan boshlanib yoshlarning bugingi kundagi asr vabosi hisoblanmish giyohvandlik va OITS kasalliklariga chalinishlarini nafaqat oldini olish, balki yoshlarda bu kasalliklarga qarshi kurashishning mafkuraviy immunitetini shakllantirish barchamizning jamiyat taraqqiyoti yoʼlidagi burchimizdir. XXI asr vabosi xisoblangan OITS ning giyoxvandlik bilan uzviy bogʼliqligi, OITS kasalligining davosi topilmaganligi, uning oxiri albatta oʼlim bilan tugashi, asosan narkomanlar orasida OITS koʼpligi xaqida gapirdilar. Maʼruzalarning mazmun-mohiyati slayd-koʼrgazmalar orqali namoyish etildi. Tadbir barcha qatnashchilarda katta taʼsurot qoldirdi.OITS markazi tomonidan talabalarga bukletlar tarqatildi.
