O‘zbekiston – ming yillar davomida Buyuk Ipak yo‘lida alohida ahamiyat kasb etib kelgan zamin. O‘zbekistonda ko‘pchilik kundalik hayotining ajralmas qismi bo‘lgan hunarmandchilik san’ati, xususan, yog‘och o‘ymakorligi, ganchkorlik, kulolchilik, to‘qimachilik, zardo‘zlik, sozgarlik, kandakorlik, zargarlik necha-necha ming yillik tarixga, o‘ziga xos ijodiy maktab va an’analariga, atoqli namoyandalariga ega. Mohir ustalar tomonidan tayyorlangan ko‘plab badiiy hunarmandchilik va amaliy san’at mahsulotlari bugungi kungacha dunyoning mashhur muzeylarida saqlanishi ularning jahon xalqlari tarixida muhim o‘rin tutishidan dalolat beradi.Mamlakatimiz mustaqillikka erishganidan so‘ng milliy madaniyatimizning barcha sohalari qatori hunarmandchilikni, uning an’ana va maktablarini tiklash, rivojlantirish va targ‘ib etishga ham alohida e’tibor qaratildi. Keyingi yillarda ana shu boy madaniy merosimizni asrab-avaylash, xalq badiiy va amaliy san’atini yanada rivojlantirish, bu borada tarixiy an’analarni izchil davom ettirib kelayotgan mohir ustalarning mashaqqatli mehnatini munosib rag‘batlantirish maqsadida tegishli farmon va qarorlar qabul qilinib, ularga yangi imkoniyat va imtiyozlar yaratildi. Bunday amaliy sa’y-harakatlar natijasida yurtimizda milliy hunarmandchilik san’ati jadal rivojlanmoqda. Misol uchun, 2017 yilgacha “Hunarmand“ uyushmasining 10 mingga yaqin a’zosi bo‘lgan bo‘lsa, bugungi kunga kelib ularning soni qariyb uch barobar ko‘paydi.Hunarmandchilik yangi ish o‘rinlari tashkil qilish, yoshlarni foydali mehnatga jalb etish, turizmni rivojlantirish borasida ham katta imkoniyatlar manbai hisoblanadi. Jumladan, 2018 yili hunarmandchilik rivojiga yo‘naltirilgan loyihalarni hayotga joriy etish orqali 40 mingdan ziyod yangi ish o‘rni yaratildi. SHuningdek, mamlakatimiz bo‘ylab tashkil etilgan 5 mingdan ziyod “Usta-shogird“ maktabida 23 mingdan ortiq yigit-qizga kasb sirlari o‘rgatildi.Hunarmandchilik xalqimiz kundalik hayotidan tobora mustahkam o‘rin egallamoqda. Bu yil O‘zbekistonda ilk bor tashkil etilayotgan Xalqaro hunarmandchilik festivali uchun Qo‘qon shahri tanlangani ham bejiz emas.Davlatimiz rahbari Xalqaro hunarmandchilik festivali ishtirokchilari va mehmonlarni samimiy qutlab, jahon xalq amaliy san’atini asrab-avaylash va rivojlantirish, bu bebaho boylikni kelgusi avlodlarga bezavol etkazish, bu yo‘ldagi sa’y-harakat va imkoniyatlarni birlashtirishda mazkur xalqaro anjumanning ahamiyati beqiyos ekanini ta’kidlab, anjuman qatnashchilariga ijodiy muvaffaqiyatlar tiladi.JHK tomonidan Qo‘qon shahriga “Jahon hunarmandlari shahri” maqomi berilishi bejiz emas. Bu unvon 2014 yilda ta’sis etilgan bo‘lib, shu kungacha unga 16 davlatning 36 shahri sazovor bo‘lgan. Qo‘qon shahri MDH mamlakatlari shaharlari orasida birinchi bo‘lib shu qatordan joy oldi. SHuningdek, “Hunarmand” uyushmasi joriy yilda mazkur tashkilotga a’zo bo‘ldi. JHK 1964 yilda Belgiyada nodavlat notijorat tashkilot sifatida tuzilgan bo‘lib, boy madaniy merosni asrab-avaylash va rivojlantirish uchun seminarlar, konferensiyalar, ko‘rgazmalar o‘tkazish orqali butun dunyoda hunarmandchilik tashkilotlarini qo‘llab-quvvatlaydi.Tadbirda so‘zga chiqqan Jahon hunarmandlar kengashi (JHK) prezidenti Rozi Grinlis xonim O‘zbekistonda madaniyat va san’atni rivojlantirish, ayniqsa, hunarmandchilikni qo‘llab-quvvatlashga alohida e’tibor qaratilayotgani, birinchi bor o‘tkazilayotgan Xalqaro hunarmandchilik festivali ana shu sa’y-harakatlarning yuksak namunasi ekanini qayd etdi. Prezidentimizning 2018 yil 1 noyabrdagi “Xalqaro hunarmandchilik festivalini o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarori mamlakatimizda nomoddiy merosni asrab-avaylashga qaratilayotgan yuksak e’tiborning amaliy ifodasi bo‘ldi. Qo‘qonda o‘tayotgan birinchi hunarmandchilik festivali doirasida ko‘rik-tanlov bo‘lib o‘tdi. Ushbu nufuzli anjumanga dunyoning 78 davlatidan hunarmandchilikning 29 yo‘nalishi bo‘yicha shug‘ullanuvchi 300 nafardan ortiq hunarmandlar tashrif buyurishdi. Ular orasidan tanlovda 76 davlatdan ikki yuzdan ortiq, yurtimizdan esa bir ming bir yuzdan ortiq hunarmand o‘z ishlari bilan ishtirok etdi. Hay’at a’zolari taqdim etilgan materiallarni belgilangan mezonlar asosida ko‘rib chiqdi. Ayni vaqtda “Eng yaxshi hunarmand” nominatsiyasi bo‘yicha birinchi o‘ringa Muhammadali YUnusov (O‘zbekiston), ikkinchi o‘ringa Sufion Katri (Hindiston), uchinchi o‘ringa Alisher Narzullaev (O‘zbekiston) munosib deb topildi. – 25 yildan buyon hunarmandchilik bilan shug‘ullansamda, to‘g‘risi, tanlovning mutlaq g‘olib bo‘lishni kutmagan edim, – deydi A.Narzullaev.– Buning uchun Prezidentimizga, xalqimizga minnatdorchilik bildiraman. Taqdirlash marosimida “Eng yosh hunarmand”, “Eng yaxshi hunarmandchilik maktabi ustasi” “Qadimiy hunarmandchilik turini tiklagan hunarmand” kabi 8 ta nominatsiyada 24 nafar g‘olib aniqlandi. Tanlov g‘oliblariga pul mukofoti, diplom va esdalik sovg‘alari topshirildi.Asrlar davomida buxorolik hunarmandlar xalq amaliy bezak san’atining boy, betakror an’analarini yaratib kelganlar. San’atshunos - olimlarning e’tirof etishicha, ular butun SHarqda «moda tarqatuvchilar» nomiga sazovor bo‘lganlar.Qo‘qonda o‘tgan birinchi hunarmandchilik festivali doirasida ko‘rik-tanlovida buxorolik hunarmandmanlar ham muvofaqqiyatli ishtirok etdilar. Ayniqsa, G‘ijduvon kulollar- Narzullavlar oilasining vakili Alisher Narzullaev uchinchi o‘ringa munosib deb topilganligi dunyoda Buxoro hunarmandchiligining yuksak nufuzga ega ekanligidan dalolat berib turibdi. Narzullaev Alisher Ibodulloevich 1953 yilda G‘ijduvon shahrida tug‘ilgan. O‘zbekiston Badiiy akademiyasining akademigi. «Do‘stlik» ordeni (1996) va «O‘zbekiston xalq ustasi» (2002) unvoni sohibi. U 1995 yilda YUNESKO ning “Xalqaro usta” sertifikati bilan taqdirlangan.Qo‘qonda o‘tgan birinchi hunarmandchilik festivalida Narzullaev xonadoninig boshqa vakillari Abdullo Narzullaev G‘ijduvon “Kashtachilik markazi” asoschisi Mavluda Narzullaevalar ham ishtirok etishgan. Istiqlol yillarida Buxoro xalq amaliy san’ati rivojlanib, hunarmandlar katta yutuqlarni qo‘lga kiritishayapti. Masalan, Muyassar Temirova «O‘zbekiston Qahramoni» va «O‘zbekiston xalq rassomi» unvonlari bilan; Alisher Narzullaev «O‘zbekiston xalq ustasi» unvoni bilan, Rahmatullo Fatullaev, SHokir Kamolovlar «Do‘stlik» ordeni bilan; Orif Qodirov «Fidokorona xizmatlari uchun» ordeni bilan; Munavvar Farmonova, Robiya YUnusova, Baxshullo Jumaev, Davron Toshevlar «SHuhrat» medali bilan taqdirlanganlar.Qo‘qon shahrida ilk bor o‘tkazilgan Xalqaro hunarmandchilik festivalida ishtirok etgan barcha buxorolik hunarmandlarni ishiga omad tilab, yutuqlar muborak bo‘lsin deymiz. Azalshoh Hazratovich Hamroev – O‘zbekiston tarixchilar jamiyati Buxoro viloyat bo‘lim raisi, BuxDU tuzilmasidagi “Qatag‘on qurbonlari xotirasi” Muzeyi direktori
