Vaqtni boshqarish qiziqarli va samarador kunlar garovimi? Juda ko‘p talabalardan “men institutda o‘qishni boshqacha tasavvur qilgan edim. Negadir juda zerikib qolayapman. Doim nimadir ish qilishga vaqt yetishmaydi”,-degan gaplarni eshitamiz. Kunlarning omadli, qiziqarli va samarador o‘tishi nimaga bog‘liq? Agar siz bir marta bo‘lsa ham o‘z hayotingizni o‘zgartirib, kunlaringizning omadli, samarador bo‘lishiga uringan bo‘lsangiz, demak vaqtni boshqarishga oid turli usullar va qo‘llanmalar bilan tanishsiz.Vaqtni boshqarish mavzusiga doir juda ko‘p adabiyotlar mavjud, lekin amaliyot nuqtai nazaridan qaralganda “vaqtni boshqarish” inson uchun nimani anglatadi? Xotirani bo‘shatamiz. Inson miyasi tuzilishining qanday ijobiy va salbiy tomonlari mavjud? Biz barcha ma‘lumotlarni doimo xotiramizda va diqqatimizni jamlagan holda saqlay olmaymiz. Bir tomondan, xotirada saqlay olmaganimiz sabab turli muammolar kelib chiqadi, bu ham yaxshi emas. Agar biz muhim, ammo shoshilinch bo‘lmagan ishlarni doimo yodimizda tutganimizda edi, hayotimiz osonroq kechgan bo‘lardi! Lekin, ikkinchi tomondan aqldan ozgan bo‘lardik. Miyaning muhim vazifalaridan biri ― o‘zini axborotlarning cheksiz oqimidan himoya qilish. Hozirgi vaqtda inson bir hafta ichida qabul qiladigan axborot, bundan 100-200 yil avval yashagan dehqon bir necha yil davomida qabul qilgan axborotdan ham ko‘pdir. Axborotlar bilan ta‘minlashning bunday maromida muntazam ravishda barchasida e‘tiborimizni jamlaydigan bo‘lsak, idrokdan ayrilish juda ham oson. Barcha ishlarni xotirada saqlamasdan qog‘ozga ko‘chirish bilan miyamizni ortiqcha yuklamalardan xalos qilamiz va vaqtni maqsadli boshqargan bo‘lamiz. Vaqtni boshqarishning asosiy tamoyili Har kuni bu maslahatga muvofiq ish ko‘rsangiz, atrofingizdagi 90 % odamlarning holatidan ko‘ra tuzukroq holatga ega bo‘lasiz. Har oqshom vaqtingizning hech bo‘lmaganda bir soatini ertangi ishlar ro‘yxatini tuzishga sarf qiling. Bu bir varaq qog‘oz olib, unga bir soat tikilib o‘tirgandan keyin, ishlarning uzun ro‘yxatini o‘zingizdan sitib chiqarishingiz kerakligini bildirmaydi. Miyaning cheklovchi xususiyatlari sabab barcha ishlarni yodimizda tutib turolmaymiz va natijada yana ertangi kunning muhim vazifalari bajarilmay, e‘tibordan chetda qolib ketadi. Buning o‘rniga bir necha daqiqa ichida yodingizga tushgan ertangi kun ishlarning barchasini yozib qo‘ying va ishlaringizni bajarishda davom eting. Shu tarzda xayolingizga kelgan rejani yozib qo‘yishga odatlaning, ya‘ni nimadir yodga tushishi bilan uni ertangi ishlar ro‘yxatiga kiritib qo‘ying. Faqat ertangi kun emas, balki istiqbolda qilinishi zarur bo‘lgan ishlar ro‘yxatini tuzish ham yanada yaxshi natija beradi. Bu ro‘yxatni muntazam to‘ldirib boring. Barcha muhim ishlaringizning kattagina va uzun ro‘yxati tuzilsin. Bo‘sh daqiqa paydo bo‘lishi bilan ro‘yxatingizni qo‘lga olib, qilinishi mumkin bo‘lgan ishlarni chamalab ko‘ring. Ma‘lum bir ishni bajarib bo‘lsangiz, uni ro‘yxatdan o‘chirib tashlang. Lekin ro‘yxatning o‘zini qoldirib, to‘ldirib borganingiz yaxshiroq. Yil yakunida o‘tayotgan yilda bajargan ishlaringizning uzun ro‘yxatini ko‘rib, kayfiyatingiz ko‘tariladi. Endi siz vaqtning tez o‘tib ketishi, qancha ishlarni bajarishga ulgura olmayotganligingiz haqida xavotirlanmasangiz ham bo‘ladi. Umuman olganda, vaqtni boshqarish moliyaviy boshqarishga juda o‘xshaydi. Bunday ro‘yxat g‘oyasi moliya sohasidan olingan. Ro‘yxatingizdagi barcha ishlarni bajarishingiz emas, balki ularni xotirangizdan qog‘ozga ko‘chirganingiz muhimroqdir. Siz bu ro‘yxatga keyinroq o‘zingiz istagan vaqtda qaytishingiz mumkin. Katta ro‘yxat to‘g‘risida yana bir gap. Albatta siz, bitta emas, bir necha ro‘yxat tuzishingiz mumkin. Masalan, birinchi ro‘yxatingiz o‘z tadbirkorlik ishingiz bilan, yana biri do‘stlaringiz, tanishlaringiz va boshqalarning barcha iltimoslari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Ya‘ni ikkinchi ro‘yxatga boshqalarga bajarishga va‘da bergan ishlarni yozib qo‘yasiz. Natijada o‘z mavqeingizni ko‘tarib, bir so‘zli inson sifatida ma‘lum darajada hurmatga ega bo‘lasiz. Shuningdek, o‘z bilim va saviyangizni oshirish uchun zarur bo‘lgan adabiyotlar, maqolalar yoki saytlar ro‘yxati ham bo‘lishi mumkin. Axir, bo‘sh qoldik degunimizcha, ko‘p hollarda televizor orqali ma‘nosiz ko‘rsatuvlarni tomosha qilamiz yoki aniq maqsadsiz turli saytlar bo‘ylab “kezamiz”. Ro‘yxatga ega bo‘lganimizda esa vaqtdan unumli foydalanishimiz mumkin! Agar siz avvallari ishlaringizni yozib yurmagan bo‘lsangiz, bu ishni bugun albatta amalga oshiring. Ana shunda hayotingizning samaraliroq bo‘lib qolganiga o‘zingiz guvoh bo‘lasiz! D.Hamdamova, psixolog
